Happy 3.14159265358979323846264338327.... Day!
Omdat we zondag al in Vaires moeten zijn voor een familiefeest, vertrekken we zaterdag al naar Parijs met de kinderen. Dat scheelt ’s ochtends bij het opstaan :-) De namiddag brengen we door in het Palais de la Découverte, het wetenschapsmusuem in Parijs. Heel toepasselijk, want vandaag is het Pi Day, de jaarlijks terugkerende hoogdag voor nerds allerhande overal ter wereld.
Pi Day werd voor het eerst georganiseerd in 1988, door de Amerikaanse fysicus Larry Shaw en sindsdien is het een jaarlijks terugkerend wiskundefeestje dat zelfs doorsijpelt naar ons, gewone stervelingen. Die dag worden in wetenschapsmusea en wetenschappelijke instellingen een heleboel dingen georganiseerd om het getal Pi – 3,14 – te vieren, ook in het Palais de la Découverte.
Het helpt dat Einstein geboren is op 14 maart. Die toevalligheid was al opgevallen sinds de populaire wetenschapper in 1933 naar Amerika verkaste omdat Duitsland in de ban was van het opkomende nationaal-socialisme. In het het Engels worden de dagen en maanden omgedraaid bij het noteren van de data zodat zijn verjaardag plots niet meer op 14.3 maar op 3.14 werd gevierd. Pi dus. Een grappige toevalligheid als je het hebt over de briljantste fysicus van onze tijd! :-)
Pi – 3,14159265358979323…, – blijft een getal dat tot de verbeelding spreekt. Nochthans lijkt het een nogal eenvoudig getal. Pi is de verhouding tussen de omtrek van een cirkel en haar diameter. Dat lijkt inderdaad simpel, maar toch is het dat niet echt: pi is een “irrationaal getal “, een getal dat niet te vatten is en dus niet helemaal gekend is. Het is dus irrationaal en transcendent.
Computerwetenschappers hebben er hun machines al op los gelaten om het getal uit te rekenen maar moesten onverrichterzake opgeven: in 1991 kwamen de broers Chudnovsky uit New York op een getal van twee miljard tweehonderdzestig miljoen driehonderdeenentwintigduizend driehonderddrieënzestig (2.260.321.363!) cijfertjes. Toen zetten ze hun computers uit. :-) Zelfs als je nog duizend jaar verder zou rekenen, zouden we nog altijd niet precies weten hoeveel pi nu eigenlijk is.
Dit jaar was het zelfs een extra speciaal feestje omdat de eerste cijfers van de oneindige reeks exact overeenkomen met de datum van dit jaar: 3.14.15 9:26:53. Om 9u26 moeten er in Nerdville nogal wat kaarsjes zijn aangestoken :-) De volgende keer dat dat nog eens gebeurt is pas in 2115, en ik denk niet dat iemand van ons dat nog gaat meemaken.
De eerste sporen van Pi vinden we in het oude Egypte, in een papyrus geschreven door een zeker Ahmes rond 1650 voor Christus. Hij begon zijn geschrift met “De toegang tot de kennis van alle bestaande dingen” en gaat dan verder met een heleboel wiskundige problemen en hun oplossingen, waaronder de oppervlakte van een cirkel waarbij hij een ruwe soort van Pi naar voor schuift. Hij is niet helemaal juist: volgens hem is Pi 3,1605. Maar het zit er niet ver af!
Bij de Grote Pyramide van Gizeh, die werd gebouwd tussen ongeveer 2.589 en 2.566 voor Christus, werd een verhouding tussen oppervlakte en hoogte van 6,2857 gevonden, ofwel 2xPi. Daaruit wordt wel eens besloten dat de bouwers van de pyramiden het getal Pi al moeten hebben gekend en de pyramide hebben gebouwd met dezelfde verhoudingen als een cirkel. We zullen het wel nooit weten.
Het concept van een getal dat onkenbaar is, was voor wiskundigen uit de oudheid een moeilijk te bevatten concept. Iets dat onkenbaar is, wordt meteen in verband gebracht met het goddelijke. Hoe kon nu een getal onkenbaar zijn?! God zélf was onkenbaar!
Het transcendente getal Pi duikt alleszins overal op in de natuur. Tenminste, overal waar er sprake is van cirkels, maar je zou versteld staan van waar overal cirkels verborgen zitten :-) Denk maar aan de zonneschijf of de volle maan, de spiraal van ons DNA, de pupil van je oog, de ringetjes van rook die mijn opa uitblies met zijn sigaar, de concentrische cirkels op het wateroppervlak als je een druppel laat vallen, enz. .... Maar het gaat zelfs verder dan die evidente cirkels: Pi zit in de structuur van golven en golfjes en dus ook in de spectra van het licht, in kleuren en muziek!
Zo’n mystieke transcendente onkenbaarheid in de natuur overal om ons heen : het klinkt als vloeken in de wetenschappelijke kerk, maar is dat geen pantheisme? :-)
Pi Day werd voor het eerst georganiseerd in 1988, door de Amerikaanse fysicus Larry Shaw en sindsdien is het een jaarlijks terugkerend wiskundefeestje dat zelfs doorsijpelt naar ons, gewone stervelingen. Die dag worden in wetenschapsmusea en wetenschappelijke instellingen een heleboel dingen georganiseerd om het getal Pi – 3,14 – te vieren, ook in het Palais de la Découverte.
Het helpt dat Einstein geboren is op 14 maart. Die toevalligheid was al opgevallen sinds de populaire wetenschapper in 1933 naar Amerika verkaste omdat Duitsland in de ban was van het opkomende nationaal-socialisme. In het het Engels worden de dagen en maanden omgedraaid bij het noteren van de data zodat zijn verjaardag plots niet meer op 14.3 maar op 3.14 werd gevierd. Pi dus. Een grappige toevalligheid als je het hebt over de briljantste fysicus van onze tijd! :-)
Pi – 3,14159265358979323…, – blijft een getal dat tot de verbeelding spreekt. Nochthans lijkt het een nogal eenvoudig getal. Pi is de verhouding tussen de omtrek van een cirkel en haar diameter. Dat lijkt inderdaad simpel, maar toch is het dat niet echt: pi is een “irrationaal getal “, een getal dat niet te vatten is en dus niet helemaal gekend is. Het is dus irrationaal en transcendent.
Computerwetenschappers hebben er hun machines al op los gelaten om het getal uit te rekenen maar moesten onverrichterzake opgeven: in 1991 kwamen de broers Chudnovsky uit New York op een getal van twee miljard tweehonderdzestig miljoen driehonderdeenentwintigduizend driehonderddrieënzestig (2.260.321.363!) cijfertjes. Toen zetten ze hun computers uit. :-) Zelfs als je nog duizend jaar verder zou rekenen, zouden we nog altijd niet precies weten hoeveel pi nu eigenlijk is.
Dit jaar was het zelfs een extra speciaal feestje omdat de eerste cijfers van de oneindige reeks exact overeenkomen met de datum van dit jaar: 3.14.15 9:26:53. Om 9u26 moeten er in Nerdville nogal wat kaarsjes zijn aangestoken :-) De volgende keer dat dat nog eens gebeurt is pas in 2115, en ik denk niet dat iemand van ons dat nog gaat meemaken.
De eerste sporen van Pi vinden we in het oude Egypte, in een papyrus geschreven door een zeker Ahmes rond 1650 voor Christus. Hij begon zijn geschrift met “De toegang tot de kennis van alle bestaande dingen” en gaat dan verder met een heleboel wiskundige problemen en hun oplossingen, waaronder de oppervlakte van een cirkel waarbij hij een ruwe soort van Pi naar voor schuift. Hij is niet helemaal juist: volgens hem is Pi 3,1605. Maar het zit er niet ver af!
Bij de Grote Pyramide van Gizeh, die werd gebouwd tussen ongeveer 2.589 en 2.566 voor Christus, werd een verhouding tussen oppervlakte en hoogte van 6,2857 gevonden, ofwel 2xPi. Daaruit wordt wel eens besloten dat de bouwers van de pyramiden het getal Pi al moeten hebben gekend en de pyramide hebben gebouwd met dezelfde verhoudingen als een cirkel. We zullen het wel nooit weten.
Het concept van een getal dat onkenbaar is, was voor wiskundigen uit de oudheid een moeilijk te bevatten concept. Iets dat onkenbaar is, wordt meteen in verband gebracht met het goddelijke. Hoe kon nu een getal onkenbaar zijn?! God zélf was onkenbaar!
Het transcendente getal Pi duikt alleszins overal op in de natuur. Tenminste, overal waar er sprake is van cirkels, maar je zou versteld staan van waar overal cirkels verborgen zitten :-) Denk maar aan de zonneschijf of de volle maan, de spiraal van ons DNA, de pupil van je oog, de ringetjes van rook die mijn opa uitblies met zijn sigaar, de concentrische cirkels op het wateroppervlak als je een druppel laat vallen, enz. .... Maar het gaat zelfs verder dan die evidente cirkels: Pi zit in de structuur van golven en golfjes en dus ook in de spectra van het licht, in kleuren en muziek!
Zo’n mystieke transcendente onkenbaarheid in de natuur overal om ons heen : het klinkt als vloeken in de wetenschappelijke kerk, maar is dat geen pantheisme? :-)
Reacties