Duk Duk Ha Ha
Elk jaar laat De Standaard één dag de krant over aan een kunstenaar. Na kleppers als Jan Fabre, Luc Tuymans en Carl De Keyzer, was de beurt aan Walter Van Beirendonck. De Standaard zag er vandaag dus helemaal anders uit, met een afgesneden formaat en foto's die als een soort van wonderwall doorlopen over de volgende pagina's. Ik hou wel van zijn versie van mijn dagelijkse portie nieuws.
Van Beirendonck is één van de Antwerpse Zes, de meest compromisloze en meest tot de verbeelding sprekende van onze modeontwerpers. Er zit altijd iets speels in zijn ontwerpen, met felle kleuren en interessante contrasten. Hij laat zich dan ook inspireren door de meest uiteenlopende dingen: vintage speelgoed, science fiction, tribal art, enz. ... Daardoor krijgen zijn ontwerpen altijd iets bovenaards, alsof er nog een extra laagje aanzit. Dat vind je ook terug in sprookjes. Het titelbeeld van de overzichtstentoonstelling die in het MoMu in Antwerpen loopt is dan ook bijzonder goed gekozen! Eén van de dingen die blijkbaar een hele grote indruk op hem hebben gemaakt, zijn de zogenaamde Duk Duk maskers van de Tolai in Papoea-Nieuw Guinea.
Papoea-Nieuw Guinea ligt iets ten zuiden van de evenaar, ten noorden van Australië, en is na Groenland het grootste eiland van de wereld. In 1975 werd het onafhankelijk van Australië. Het westelijk deel van het eiland hoort bij Indonesië. Behalve dat grote eiland bestaat Papoea-Nieuw Guinea uit nog ongeveer 600 kleinere eilanden. De mensen wonen er in de bergen, de lager gelegen gebieden zijn bedekt met zeer dicht regenwoud.
Als wij denken aan Papoea-Nieuw Guinea, denken we meteen aan primitieve volkeren. Dat mag dan in de ogen van de westerse mens zo zijn, toch is het land zeer rijk aan cultuur. Er worden bijvoorbeeld meer dan 800 talen en dialecten gesproken! De gebruiken, tradities, geloof en ceremonies worden nog steeds door de ouderen aan de jongeren doorgegeven, zoals dat vroeger ook bij ons gebeurde. Die traditionele gebruiken en het geloof in magie en rituelen horen er nog altijd bij het dagelijkse leven. De toeristen vinden het allemaal fascinerend: het haaien roepen, het dansen op vuur, de geheime genootschappen die iedereen kent maar waarvan niemand officieel weet wie erbij hoort ...
Eén van die geheime genootschappen is het Duk Duk genootschap, dat werkt met Duk Duk en Tubuan. Dat zijn kegelvormige figuren met rokken van groene en rode bladeren tot aan de knieën. De mannelijke Duk Duk hebben geen gezicht, maar zijn wel groter en hebben houten punten met knap houtsnijwerk. De vrouwelijke Tubuan hebben pluimen boven op hun hoofd. Elk jaar krijgen Tubuan kinderen: zo worden hele groepen Duk Duk geboren. Die verschijnen in de dorpen tijdens de initiatierituelen en andere ceremonies. Op het einde van het rituele jaar gaan de Duk Duk dood. De Tubuan niet, ze verdwijnen gewoon weer tot aan het volgende jaar en dan begint alles weer opnieuw. Ik heb altijd al geweten dat de vrouwen het sterke geslacht zijn :-)
De Duk Duk is een vooraanstaande god in de Tolai maatschappij. Hij hoort dan wel bij een geheim genootschap maar is eigenlijk toch een onderdeel van de traditionele cultuur van de Tolai. Zo geheim is hij dus niet. Het Duk Duk genootschap is een genootschap van mannen. Ze hadden religieuze, politieke en sociale macht bij de Tolai. Vroeger mochten vrouwen en kinderen de Duk Duk maskers zelfs niet aankijken, maar die tijd is gelukkig voorbij.
Tubuan hebben grote hypnotiserende ogen en een grote lachende mond, maar toch zijn ze niet zo lief. De Tubuan en hun Duk Duk waren immers zo'n beetje de politie van dienst. Mensen die de wet overtraden en hun familie kregen van de stamoudsten een boete. De Tubuan en Duk Duk werden ingezet om die boetes op te halen, en wee diegene die niet wilde betalen! Tegenwoordig is die praktijk niet meer in zwang en worden de Tubuan en Duk Duk enkel nog als dusdanig ingezet tijdens rituelen.
Eén van de rituelen van het Duk Duk genootschap is een dans die wordt opgevoerd om de vrouwelijke oerkracht te temmen, een geest die wild en destructief was. Had ik al gezegd dat het Duk Duk genootschap een genootschap van mannen was? Uiteraard mag er tijdens zo'n serieus ritueel niet worden gelachen. Ik lag al in een deuk toen ik dat nog maar las :-) De Duk Duk doen dus hun uiterste best om de deelnemers aan het ritueel toch te doen lachen. Echt waar. Als je toch lacht, moet je alsnog een boete aan de gemeenschap betalen. Dat zou ik nu eens met plezier doen, zie!
www.waltervanbeirendonck.com
Papoea-Nieuw Guinea ligt iets ten zuiden van de evenaar, ten noorden van Australië, en is na Groenland het grootste eiland van de wereld. In 1975 werd het onafhankelijk van Australië. Het westelijk deel van het eiland hoort bij Indonesië. Behalve dat grote eiland bestaat Papoea-Nieuw Guinea uit nog ongeveer 600 kleinere eilanden. De mensen wonen er in de bergen, de lager gelegen gebieden zijn bedekt met zeer dicht regenwoud.
Als wij denken aan Papoea-Nieuw Guinea, denken we meteen aan primitieve volkeren. Dat mag dan in de ogen van de westerse mens zo zijn, toch is het land zeer rijk aan cultuur. Er worden bijvoorbeeld meer dan 800 talen en dialecten gesproken! De gebruiken, tradities, geloof en ceremonies worden nog steeds door de ouderen aan de jongeren doorgegeven, zoals dat vroeger ook bij ons gebeurde. Die traditionele gebruiken en het geloof in magie en rituelen horen er nog altijd bij het dagelijkse leven. De toeristen vinden het allemaal fascinerend: het haaien roepen, het dansen op vuur, de geheime genootschappen die iedereen kent maar waarvan niemand officieel weet wie erbij hoort ...
Eén van die geheime genootschappen is het Duk Duk genootschap, dat werkt met Duk Duk en Tubuan. Dat zijn kegelvormige figuren met rokken van groene en rode bladeren tot aan de knieën. De mannelijke Duk Duk hebben geen gezicht, maar zijn wel groter en hebben houten punten met knap houtsnijwerk. De vrouwelijke Tubuan hebben pluimen boven op hun hoofd. Elk jaar krijgen Tubuan kinderen: zo worden hele groepen Duk Duk geboren. Die verschijnen in de dorpen tijdens de initiatierituelen en andere ceremonies. Op het einde van het rituele jaar gaan de Duk Duk dood. De Tubuan niet, ze verdwijnen gewoon weer tot aan het volgende jaar en dan begint alles weer opnieuw. Ik heb altijd al geweten dat de vrouwen het sterke geslacht zijn :-)
De Duk Duk is een vooraanstaande god in de Tolai maatschappij. Hij hoort dan wel bij een geheim genootschap maar is eigenlijk toch een onderdeel van de traditionele cultuur van de Tolai. Zo geheim is hij dus niet. Het Duk Duk genootschap is een genootschap van mannen. Ze hadden religieuze, politieke en sociale macht bij de Tolai. Vroeger mochten vrouwen en kinderen de Duk Duk maskers zelfs niet aankijken, maar die tijd is gelukkig voorbij.
 |
| Tubuan maskers bij de Tolai in Papoea-Nieuw Guinea |
Tubuan hebben grote hypnotiserende ogen en een grote lachende mond, maar toch zijn ze niet zo lief. De Tubuan en hun Duk Duk waren immers zo'n beetje de politie van dienst. Mensen die de wet overtraden en hun familie kregen van de stamoudsten een boete. De Tubuan en Duk Duk werden ingezet om die boetes op te halen, en wee diegene die niet wilde betalen! Tegenwoordig is die praktijk niet meer in zwang en worden de Tubuan en Duk Duk enkel nog als dusdanig ingezet tijdens rituelen.
Eén van de rituelen van het Duk Duk genootschap is een dans die wordt opgevoerd om de vrouwelijke oerkracht te temmen, een geest die wild en destructief was. Had ik al gezegd dat het Duk Duk genootschap een genootschap van mannen was? Uiteraard mag er tijdens zo'n serieus ritueel niet worden gelachen. Ik lag al in een deuk toen ik dat nog maar las :-) De Duk Duk doen dus hun uiterste best om de deelnemers aan het ritueel toch te doen lachen. Echt waar. Als je toch lacht, moet je alsnog een boete aan de gemeenschap betalen. Dat zou ik nu eens met plezier doen, zie!
www.waltervanbeirendonck.com
Reacties