Going elemental - Part I (AmmaDevi)

Gelijk welke (religieuze) traditie je aanhangt, de elementen komen er steeds ergens om de hoek kijken. Ook voor heksen zijn de vijf elementen een basisbegrip. Ze zijn sterker dan enig ander modern concept verbonden met onze emoties, de menselijke geest en de natuur.

Nadat we de cirkel hadden getrokken, begonnen we meteen met een oefening. Eirinn vroeg ons om bij de kleuren geel, rood, blauw en groen dingen op te schrijven die ons meteen voor de geest kwamen. Vrije associatie dus, en ik besloot dan ook gewoon dingen op te schrijven zonder rekening te houden met wat ik al wist over de elementen.

• Geel: kuikentjes, zon, sterren, lente, paasbloemen, Dries
• Rood: liefde, harten, bloed, passie, kersen, erotiek, rozen, rode ridder
• Blauw: saai, uniform, zee, water, Griekenland,
• Groen: bos, bomen, Ierland, kalmte, zomer, kerstmis, dennebomen

Uiteraard klopt de helft hiervan niet met de theorie :-) Die theorie komt eigenlijk van de Grieken. In die tijden waren religie, filosofie en wetenschap nog één enkele richting. De Griekse wijsgeren waren het niet eens over welke stof nu echt de oerstof was die aan de basis lag van onze wereld. Volgens de ene was het water, volgens de andere lucht, vuur of aarde. Volgens Empedocles waren ze alle vier aan elkaar gewaagd en bestond alles uit een bepaalde verhouding van deze vier.

Galenus verbond de elementen aan de theorie van Hippocrates. Hij was ervan overtuigd dat de mate waarin iemand gezodn was afhing van het evenwicht tussen de vier lichaamssappen: bloed, gele gal, slijm en zwarte gal. Een teveel aan het ene of het andere lichaamssap, zorgde voor een andere toestand van lichaam en geest. Galenus verfijnde de theorie van Hippocrates en bracht de lichaamssappen in verband met de elementen van Empedocles: bloed met vuur, gele gal met lucht, slijm met water en zwarte gal met aarde.

Plato en later Aristoteles introduceren een vijfde element: ether of kwintessens. In tegenstelling tot de vier andere elementen, was dit geen aards element. Het was het element dat levenloze materie bezielde. Het was dit element dat zorgde voor de perfect cirkelvormige beweging van de hemellichamen, zonder ether zouden die immers gewoon in een rechte lijn bewegen volgens Aristoteles.

In de Middeleeuwen ging men nog verder en dacht men dat de elementen werden bezield door geesten: de aarde door gnomen, het water door nimfen of nereïden, de lucht door luchtgeesten en het vuur door salamanders of vuurgeesten.

De theorie van de elementen hield eeuwenlang stand. Het is pas toen de kennis van de techniek en wetenschap een hoge vlucht nam, dat ons wereldbeeld grondig werd gewijzigd. Denken we maar aan de ontdekking van de chemische elementen!

Tot op de dag van vandaag wordt echter nog steeds met de elementen gewerkt. Ze worden niet persé meer gezien als fysieke elementen, maar eerder als krachten of kwaliteiten van energie, zeker op astraal vlak. Elk element heeft een eigen kleur, symbool, windrichting, elementalen (natuurgeesten) en wachter. Wij werken uiteraard met de symboliek die hier in onze contreien wordt gebruikt, andere religies en filosofieën werken misschien met heel andere symbolen. De meest gebruikte symbolen voor de elementen zijn de alchemistishe. Net zoals alles in de hekserij: gebruik gewoon die symboliek die je het beste ligt.

De alchemistische symbolen voor de elementen

Aarde

• Aarde wordt in onze regio gesymboliseerd door een vierkant, maar je kan ook een omgekeerde driehoek met een streep erdoor gebruiken.
• Aarde is het element van orde, zowel in de natuur en in de hemellichamen als in de wet, politiek, geldzaken, gezondheid en opvoeding.
• Het vertegenwoordigt het vrouwelijke, verzorgende godinaspect (yin), Moeder Aarde, het huis en het gezin. Maar ook geld en veiligheid. Aarde is het principe van degelijkheid en stabiliteit. Het element aarde heerst over materiële zaken, groei, dood, overvloed en vruchtbaarheid.
• In oude heidense religies werd de aarde beschouwd als de grote Moeder Godin. Dit geloof bestaat vandaag nog in de populaire term Moeder Natuur. Zelfs wetenschappers beginnen in te zien dat de planeet Aarde beschouwd kan worden als een levend organisme...
• De elementaire wezens van aarde zijn de gnomen met hun verborgen schatten, wijsheid en bovenal gezond verstand.
• De kleuren van het element Aarde zijn groen of bruin.
• De windrichting die hierbij hoort is het noorden en het element aarde richt zich op de nacht.
• Boreas is de wachter van het Noorden en bijgevolg ook van dit element.
• Iemand die een evenwicht aan aarde in zich heeft, heeft een praktische en constructief kritische persoonlijkheid. Zijn daden getuigen van stabiliteit en zijn algemene visie is betrouwbaar en realistisch. Zulke mensen zijn waarschijnlijk heel goed met hun handen, het zijn uitstekende handwerkslieden en ze bezitten de deugd van onbegrensd geduld in elke irriterende situatie. Als het aarde-element in de persoonlijkheid echter onevenwichtig (teveel) is, komt dit tot uitdrukking als verveling, luiheid en een gebrek aan ondernemingsgeest. Dit type mens laat zich heel tevreden stuurloos door het leven drijven. Vaak saai, lui en onpraktisch, lijdt hij aan de neiging op een vernietigende manier te kritisch te zijn. Zijn intellectuele visie is star en dogmatisch.

Lucht

• Bij ons wordt lucht gesymboliseerd door een cirkel, maar je kan ook een rechtopstaande driehoek met een streep erdoor gebruiken.
• Dit element vertegenwoordigt het leven zelf, de logica, geest, communicatie, gezondheid, een nieuw begin, reizen, leren en genezen en het mannelijke (yang), de god in de vorm van de hemelse goden. Lucht is het principe van aanpassingsvermogen en groei. Lucht is intelligentie, visualisering, communicatie, geheugen, intellectuele kennis en mentale concentratie.
• In de meeste oude religies wordt Lucht geassocieerd met de vrij stromende energie van de Geest. Wind en adem zijn universeel altijd gezien als symbolen van de levenskracht.
• De elementaire wezens die bij Lucht horen zijn de sylfen of elfjes, vriendelijke geesten die je vluchtig kan waarnemen in de vorm van vlinders. Zij reiken ideeën en idealen aan en herinneren je eraan te genieten van het geluk zolang je kan.
• De kleur van het element lucht is geel, zijn windrichting is het oosten en het element Lucht richt zich op de ochtend. Euros is de wachter van het oosten en daarom ook van het element lucht.
• Als dit element in balans is in een persoon, heeft deze een onderzoekende geest, een goed geheugen, is hij efficiënt en extravert. Deze mensen passen zich gemakkelijk aan nieuwe omstandigheden aan. Zij hebben een aangeboren vermogen om met andere mensen te communiceren en staan 'met beide benen op de grond'. Als daarentegen het lucht-element onevenwichtig is, kan de persoon een gebrek aan aandacht voor details hebben en een neiging tot oppervlakkigheid. Dit type is hopeloos onpraktisch, is niet in staat het leven onder ogen te zien, kan moeilijk zijn ideeën uitdrukken en kan maar moeilijk een geregeld leven leiden. Van dergelijke mensen wordt gezegd dat ze 'met hun hoofd in de wolken lopen'.

Vuur

• Het symbool voor vuur is een rechtopstaande driehoek.
• Vuur vertegenwoordigt het licht, de zon, de bliksem, vruchtbaarheid, kracht, vreugde, passie, ambitie, inspiratie en succes. Vuur staat echter ook voor vernietiging van wat overbodig is.
• Net als lucht symboliseert Vuur het mannelijke, de god, maar dan in de vorm van de zonnegoden.
• Vuur is het principe van energie en kracht. Het heerst over genezen, fysieke energie, creativiteit, vernietiging, zuivering en seksualiteit. Vuur vertegenwoordigt de wilskracht, die gekanaliseerd moet worden bij het beoefenen van magie om de gewenste effecten te produceren. Als de wil buiten controle raakt, kunnen de eindresultaten vernietigend zijn voor zowel de beoefenaar als de mensen om hem/haar heen.
• In oude mythen was vuur het geschenk van de goden aan de mensheid en het wordt al sinds zijn ontdekking als heilig beschouwd. Op bijzondere feestdagen werden heilige vuren aangestoken op heuvels (bijvoorbeeld bij het lentefeest Beltain). Deze vuren waren symbolisch voor de energie en het licht van de zon. Vuur werd ook in brede kring beschouwd als een symbool voor spirituele verlichting.
• Zijn elementaire wezen is de salamander, de mythische hagedis die leeft in het vuur.
• De kleur die bij dit element hoort is rood en de windrichting is het zuiden. Het element vuur richt zich op de middag. De wachter van het zuiden en het element vuur is Notus.
• Als dit element evenwichtig aanwezig is in iemand zal dit een zelfverzekerd en energiek individu zijn. Deze mensen kunnen zich op alle niveaus makkelijk uitdrukken, zijn extravert, gezellig en hebben een sterke beheersing over hun emotionele ego. Is het element echter uit balans, uit het zich als iemand die individualistisch is tot op het punt van egoïsme. Hij is dictatoriaal, egocentrisch en hyperactief. Dergelijke mensen zijn in staat tot extreem geweld en zijn in het algemeen agressief.

Water

• Water wordt bij ons gesymboliseerd door een liggende maan met de krulletjes omhoog, maar je kan ook een omgekeerde driehoek gebruiken.
• Water is de vertegenwoordiger van liefde, relaties, sympathie, intuïtie, genezing, de cyclus van geboorte, dood en wedergeboorte. Net als het element aarde is water het symbool voor het vrouwelijke, de godin, in de vorm van de maangodinnen.
• Water is het principe van beweging en verandering. Omdat water voortdurend verandert, staat het voor de veranderende stemmingen van ons emotionele ego, waaronder romantische liefde, passie, hunkering, enz... Het element water heerst daarom over ons verbeeldingsvermogen, inspiratie, buitenzintuiglijke waarnemingen, dromen, gevoelens, reiniging, emoties, vruchtbaarheid, vriendschap, genot en liefde.
• Ons lichaam bestaat voor ongeveer 70% uit water, en uit het water van de baarmoeder gaan we voor het eerst de fysieke wereld binnen. In vele oude mythen wordt de zee, symbool voor de schoot van de Grote Moeder, gezien als de geboorteplaats van alle leven. Dit oude geloof wordt door de moderne wetenschap bevestigd.
• De elementaire wezens van water zijn undinen of waternimfen. De oorspronkelijke undine bezat geen ziel, maar verwierf er een door te trouwen met een sterveling en voor hem een kind te baren. Daardoor verloor zij echter haar bescherming tegen pijn en haar onsterfelijkheid.
• De kleur van dit element is blauw en de windrichting die hierbij hoort is het westen. Het element water richt zich op de schemering of zonsondergang. De wachter van het westen en van water is Zephyros.
• De evenwichtige invloed van dit element openbaart zich als iemand die emotioneel in evenwicht is en een constructieve verbeelding bezit. Zo iemand kan krachtige dromen of paranormale visioenen ervaren. Positieve watertypes zijn sensueel, romantisch en creatief en hebben een goed begrip voor de emoties en gevoelens van anderen. Ze zijn goede luisteraars die mensen op hun gemak stellen en ze worden sympathiek gevonden. Als het element water echter uit balans is, dan kan de persoon emotioneel onstabiel, vaag, besluitloos, slap, dwalend en te dromerig zijn. Hij kan lijden aan depressie, boze buien, onverschilligheid voor anderen en zo egocentrisch zijn dat hij lijdt aan waanvoorstellingen en pessimisme.

Nadat we doorheen de symboliek waren gelopen, bepaalden we voor onszelf het element dat het beste bij ons hoorde. Ik heb mijzelf altijd als een combinatie van aarde en vuur beschouwd. Eigenlijk komt dat vooral door mijn relatie met de elementen-wachters die komen als we rituelen doen. Voor de aarde-wachter voel ik echte genegenheid en dat lijkt wederzijds. Bij vuur word ik dikwijls geplaagd door één van de twee vuur-wachters en Brigandhu heeft duidelijke banden met vuur. Bij water en lucht heb ik geen speciale gevoelens. En iedereen die me een beetje kent, weet dat ik moeite heb met de ochtend :-)

De heksen-in-spe in de lesgroep stoppen me nochthans in het hokje van lucht. Lucht met een touch aarde. Ik ben inderdaad geboren onder het sterrenbeeld steenbok en ben nogal materiëel ingesteld, als dat geen aarde is. Ze vinden dat ik rationeel ben! Dat cerebrale hoort inderdaad bij lucht. Misschien hebben ze wel gelijk als ze vinden dat het element lucht beter bij me past. Alhoewel, beter zou ik niet zeggen. Het is het element dat het meest logische is, maar ik heb alle vier de elementen in mij. En zo hoort het ook.

Als we een element moeten kiezen om rond te werken, besluit ik dus toch om lucht te kiezen. Ik wil me wel eens laten verrassen :-)