Op stap met de Grote Moeder (covenbijeenkomst)

Wie door de straten van de Antwerpse binnenstad struint en naar omhoog kijkt, kan niet om de vele Mariabeelden heen die de gevels van de huizen sieren. Ze staan werkelijk overal, op straathoeken, aan de gevels, op pilaren, … De koekenstad is dan ook de Mariastad bij uitstek. Die Mariadevotie was hier door de eeuwen heen echt een ding. Zelfs de kathedraal is aan Onze Lieve Vrouw gewijd. Het is dus zeker geen toeval dat moederdag hier niet in mei maar op 15 augustus – Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaart – wordt gevierd.

Maar voor de rest van de wereld is mei wel Mariamaand en dus hadden we deze maand een covenbijeenkomst ingepland om op stap te gaan met de mama van Jezus. Want de Mariabeelden aan de gevels zijn allemaal Madonna’s, het is te zeggen met het kindje Jezus op de arm. De Romeinen noemden de meimaand naar de moedergodin Maia en daaruit vloeide in de Middeleeuwen in Italië het gebruik om mei toe te wijden aan de moedergodin van die tijd: Maria, de Moeder Gods.

Het gebruik om beelden van de Madonna aan de gevel te hangen dateert uit de zeventiende eeuw. Het zijn soms prachtige kunstwerkjes. Sommige barokbeelden worden toegeschreven aan belangrijke kunstenaars uit die tijd. Ze werden daar uiteraard geplaatst ter ere van Maria, maar ook als straatverlichting. Want bij veel beelden werd een olielampje gezet. Toen de Fransen kwamen, moesten de beelden weg. Er was geen plaats voor godsdienst in de République. Na het einde van de Franse bezetting, van 1794 tot 1815) kwamen ze gelukkig weer terug. Antwerpen zonder de Madonna’s zou toch veel minder charmant zijn.

Eén van de populairste geochaching wandelingen in Antwerpen heet ‘Op stap met de Madonna’, heel toepasselijk voor deze avond, dacht ik zo. Jammer genoeg is deze geocache op dit moment niet actief wegens werken aan de eindcache. Gelukkig had Kaat ze ooit gedownload voor een stadswandeling met de scouts, voor de kinderen die niet beschikten over een smartphone. Ik kon dus copietjes maken voor iedereen die meeging op wandeling. Het weer zat goed, de stapschoenen ook en dus trokken we de warme lenteavond in, op zoek naar de Grote Moeder in onze stad.

We hadden afgesproken aan het Steen, aan het standbeeld van Lange Wapper. De opkomst was weeral beperkt, maar het werd toch een gezellige bende. Amara Fay en ikzelf hadden onze mannen meegebracht en ook onze kroost tekende present. Uiteindelijk gaat het bij activiteiten zoals deze niet alleen om de spirituele kant van oude tradities, maar ook om de connectie die we onderhouden tussen onze covenleden. En de connectie tussen Amara Fay, Hamamelis en mijzelf zit zeker goed :-).

De wandeling zelf start bij de Boerentoren, waar op de zevende verdieping het grootste Madonnabeeld van Antwerpen te zien is. Verbaasd keken we naar omhoog en jawel, warempel, daar stond ze! Van daaruit trokken we met de GPS in de hand verder de stad in.

Aan het einde van de achttiende eeuw zouden er om en bij de driehonderd Madonnabeelden aan de Antwerpse gevels te zien geweest zijn. Daar blijven er ondertussen nog amper honderdzestig van over, waarvan een twintigtal ook beschermd als monument. Gelukkig is er de vzw Voor Kruis En Beeld die met steun van de Vlaamse overheid elk jaar een vijftal beelden kan restaureren. Zij hebben ook een boek gepubliceerd met een overzicht van alle Madonna’s in de stad.

We lopen door straten en pleintjes op zoek naar de Madonna’s. We hebben foto’s meegekregen met daarop telkens een detail van een Madonna en een letter. We moeten de juiste volgorde van de letters vinden aan de hand van onze wandeling: elke Madonna levert ons een letter op. We duiken steegjes in waarvan we het bestaan niet vermoedden achter de deuren die ze verbergen. Geweldig, de Vlaeykensgang is niet alleen! En zo vinden we uiteindelijk de coördinaten van de laatste stop, waar normaal gezien de cache verborgen ligt. Ik kon het al vermoeden als we op de laatste gekende stop zijn aangekomen: we zijn in de buurt van de befaamde Mariagrot. Daar kunnen we nu niet meer binnen, niet alleen door de werken, ook door het avondlijke uur: de poort wordt ’s avonds afgesloten. Dat vinden we eigenlijk niet erg. Het is ondertussen al donker en we gaan op zoek naar een gezellige plek voor een welverdiend afterdrankje want van al dat stappen hebben we dorst gekregen :-). Onder het motto 'evenwicht muss sein' is het na een avond in het gezelschap van de goddelijke Moeder tijd voor een Duveltje.

Dank u wel voor de fijne avond in uw gezelschap, Madonna!

---

Geocache wandeling ‘Op stap met de Madonna’: https://www.geocaching.com/geocache/GC47YK9