Slaap maar uit, Cailleach! (Imbolc)

Vanavond vieren wij hier thuis Imbolc, met veel kaarsen en natuurlijk ook pannenkoeken. Want in Vlaanderen wordt het feest gevierd als Maria Lichtmis, en daar horen traditioneel pannenkoeken bij.

Maria Lichtmis is maar één van de vele traditionele feesten die overal in de wereld rond deze tijd werden en worden gevierd, zoals Groundhog Day in Amerika, en ook al wortelen ze in verschillende tradities en religies, en is soms hun oorsprong wat troebel en soms zelfs helemaal vergeten, bijna allemaal gaan ze over de komst van de lente.

Als wij Imbolc vieren, dan vieren we de terugkeer van het licht na de donkere maanden van de winter. Dat is wat mij betreft iets dat absoluut mag worden gevierd. Dat tekort aan zonlicht en warmte begint op de duur wel door te wegen. De winterblues, weet je wel? Dat moet in vroeger tijden nog veel erger geweest zijn, want leven met de seizoenen betekende in die dagen letterlijk leven in de zomer en doodgaan van kou en honger in de winter als je je niet goed had voorbereid op die donkere periode. Als de dagen beginnen te lengen en de zon zich weer langer laat zien, betekende dat letterlijk nieuwe hoop op het seizoen dat eraan kwam en de oogst die dat seizoen hopelijk zou brengen. Met de zon die elke dag weer een beetje langer begint te schijnen, begint de natuur overal rondom ons opnieuw te ontwaken. Imbolc was in de oudheid (en nu ook nog) dus een tijd van vruchtbaarheid en van heropleven, van wedergeboorte.

Dat ontwaken van de natuur brengt me naar een andere Keltische godin dan de Ierse Brigid, die traditioneel op Imbolc wordt geëerd: de Schotse Cailleach. Die is waarschijnlijk zelfs pre-Keltisch en veel ouder dan Brigid. Volgens de verhalen zou zij het land geschapen hebben door plic ploc stenen neer te gooien, niet zo verwonderlijk als je al eens in de woeste Schotse hooglanden bet geweest. Ze werd geassocieerd met de landbouw en vruchtbaarheid, maar ook met de bescherming van dieren tegen jagers. Eigenlijk is ze dus een godin van de aarde zelf. Van een vruchtbaarheidsgodin evolueerde ze echter naar een oude toverkol. Cailleach ziet er nu uit als de cliché-heks: een lelijk oud wijf met zwarte kleren en een grote staf. Haar naam betekent ook letterlijk “kol” (als in ouwe toverkol) in het Gaelic.

Beeld gegenereerd door AI (Bing)

Ze is grumpy en moet niets hebben van de lente. Met haar grote staf bevriest ze de grond zodat de lente niet kan doorbreken. Ze is dan ook een wintergodin en bij uitbreiding een godin van de onderwereld. Bij de benaming “Koningin Winter” denken sommigen spontaan aan haar. Ze regeert dan ook over de koudste maanden van het jaar, van Samhain (de vooravond van 31 oktober tot 1 november) tot Beltane (1 mei). In sommige Schotse verhalen verandert ze op Beltane in steen (nog iets dat verwijst naar het feit dat ze een godin van de aarde zelf is) om met Samhain terug wakker te worden, anderen beschouwen haar dan weer als de duistere kant van Brigid.

Interessant is dat in de verhalen Cailleach tegen de heer van de zon vecht (die overigens haar zoon is en die zon notabene van zijn moeder zelf heeft gekregen) en dat Brigid een zonnegodin is. Als Cailleach de Winterkoningin is, dan is haar zoon Angus de Zomerkoning, die verliefd wordt op de mooie Brid. Een profetie zegt dat Angus koning zal zijn met Brid als zijn koningin. Cailleach besluit daarop om Brid op te sluiten in Ben Nevis, de hoogste berg in de Schotse Hooglanden. Zolang ze daar gevangen zit, zal haar zoon dus geen koning worden en kan zij verder regeren (een verhaal dat heel erg doet denken aan het verhaal van de Laufi, de heerseres van het noorden uit de Finse Kalevala, die de mooie zonnegodin Päivätär opsluit in een berg). Het is het klassieke verhaal van de zomer- en de winterkoning die elkaar bekampen, maar dan in een ouder kleedje …

In de Keltische verhalen wordt Cailleach beschouwd als een oudere incarnatie van Brigid, en kunnen we aan de hand van het weer op Imbolc een voorspelling doen over de volgende maanden. Net zoals wij bij ons oude boerenwijsheid koppelen aan volksweerkunde – denk aan de ijsheiligen in mei – deden de Schotten dat ook. Als het op Imbolc bewolkt of stormachtig weer is, dan slaapt Cailleach uit en gaat de winter snel voorbij. Maar als het mooi weer is en de zon zich laat zien, dan staat ze op om brandhout te sprokkelen en zal de winter verder razen … En we willen liever dat ze wat langer slaapt!

Net zoals de katholieke kerk Imbolc recupereerde en er Candlemass van maakte, en bij ons Maria Lichtmis, recupereerden de Kelten de oudere Winterkoningin en incorporeerden ze haar in hun verhalen. Ze werd de godin van transformatie bij uitstek. De ketel van dood en wedergeboorte uit de Keltische mythologie, waaruit alle leven ontstaat en waar het ook weer naartoe gaat, zou immers de ketel van Cailleach zijn. De oude godin roert met haar staf de inhoud van de ketel regelmatig om zodat alles ontstaat en weer vergaat in een oneindig proces van dood en wedergeboorte. En is dat niet net het thema van Imbolc?

Transformatie is waar we tijdens Imbolc bij stilstaan en niet alleen rondom ons maar ook binnenin ons. Cailleach (of Brigid, het is maar hoe je het bekijkt want sommigen zien haar dus als de andere zijde van Brigid) laat je nadenken over de veranderingen die we in ons leven zien of wensen. Als we de nieuwe knoppen aan de bomen zien komen, of juist niet, dan kunnen we de link leggen naar ons eigen leven. Wat kunnen we doen om nieuw leven en groei in ons leven te brengen? Net zoals dieren in deze tijd van het jaar wakker worden uit hun winterslaap, kunnen we het beste in onszelf wakker laten worden.

RITUEEL VOOR IMBOLC

Nodig:

Rode tafeldoek
Kaarsen, véél kaarsen 😊
Kwartierkaarsen
Groen papier, in fijne stroken geknipt
Rode pen
Rood touw
Kommetje voor de offers
Offers: whiskey, bergkristal, melk en honing
Bijvoetsmudge & rozemarijnwater
Wierook

Klaar zetten van het altaar

Leg de rode tafeldoek in het midden van de tafel.

Zet midden op de tafeldoek een zwarte en een witte kaars, symbool voor de beide zijden van de godin – Cailleach en Brigid, met daarrond voor iedereen die meedoet aan het ritueel een theelichtje, om samen een zee van nieuw licht te maken.

Zet op elke hoek van de tafel een kwartierkaars in de juiste windrichting.

Zet de kom voor de offers klaar.

Steek de wierook aan.

Zuivering en wijding

Alle deelnemers zuiveren zichzelf met de bijvoetsmudge en het rozemarijnwater.

Kom tot rust en center jezelf.

Concentreer je op het openen van de chakra’s en het binnenstromen van energie via je wortel en kruin tot beide energieën zich volledig hebben gemengd in je hart- of zonnevlechtchakra.

Allen:

Zoals de Vuurvogel oprijst uit de as van het vuur, zo word ik nu gezuiverd.

Grote Moeder, Godin van onze harten, zegen mij en zuiver mij.

Hemelvader, laat uw stralen ons wijden en maak mij klaar voor dit ritueel.

Open mijn geest voor uw dimensies.

Laat mijn lippen enkel nog de waarheid spreken.

Laat mijn hart de weg van de Goden volgen, nu en altijd.

Schenk mijn handen de gave van het magisch werk.

Laat mijn voeten de heilige paden bewandelen, in uw gezelschap en in het gezelschap van gelijken.

Blessed Be.

(Iedereen steekt zijn eigen theelichtje aan en zet dat op het altaar. De godinnenkaarsen worden nog niet aangestoken.)

Maken van een heilige plek

Visualiseer een doorschijnende cocon van bescherming rondom jou en de andere aanwezigen.

Bryd:

Luister naar de stem van je hart en van je ziel.

Laat liefde je openen voor wat je zoekt en hoopt te vinden.

Geef je over aan de kracht die binnenin je leeft en laat die energie doorheen je hart stromen.

Voel hoe je unieke kracht als mens onder de mensen jou en iedereen rond dit vuur nu verbindt.

(neemt de hand van de persoon links van haar, duimen naar links)

Van hand tot hand trek ik deze cirkel.

(vervolgens gaat de persoon links verder tot de cirkel helemaal rond is)

Van hand tot hand, van hart tot hart, staan wij hier vandaag rond dit heilige vuur. We trekken onze cirkel over de grenzen van ruimte en tijd, verbonden door onze innerlijke kracht, in de liefdevolle aanwezigheid van de Grote Moeder, weerspiegeld in onszelf en in de Godinnen die wij vanavond eren.

Blessed Be.

Verwelkoming van de spirits

Richt je tot de vier kwartieren:

(draai jezelf naar het oosten en steek de kaars in het oosten aan)

Wachters van het Oosten en elementale krachten van Lucht.

Stuwende kracht van de winden, van tornado’s en van de zachte bries die zaadjes naar vruchtbare gronden brengt.

Kracht van de Lente, van de dageraad en de opkomende zon.

Wees welkom en wees getuige van dit Imbolc-ritueel!

(draai jezelf naar het zuiden en steek de kaars in het zuiden aan)

Wachters van het Zuiden en elementale krachten van Vuur.

Stuwende kracht van de zon, van wild vuur en vulkanen.

Kracht van de middag als de zon het hoogst staat en van de Zomer.

Wees welkom en wees getuige van dit Imbolc-ritueel!

(draai jezelf naar het westen en steek de kaars in het westen aan)

Wachters van het Westen en elementale krachten van Water.

Stuwende kracht van de zee, van diepe oceanen, kolkende rivieren en razende stormen.

Kracht van de herfst, van de ondergaande zon en de avond.

Wees welkom en wees getuige van dit Imbolc-ritueel!

(draai jezelf naar het noorden en steek de kaars in het noorden aan)

Wachters van het Noorden en elementale krachten van Aarde.

Stuwende kracht van het ijs, van aardbevingen en bergen. Kracht van de nacht en van de winter.

Wees welkom en wees getuige van dit Imbolc-ritueel!

Nodig de spirits uit die eventueel extra wil uitnodigen. Idem voor de god en/of godin waar je mee werkt of die je er graag bij wil hebben. Steek voor hen een extra kaars of theelichtje aan.

Verwelkoming van de godinnen

Invocatie van Cailleach:

Wij heten u welkom, Cailleach Baere, Grootmoeder, Vrouwe van het Diepe Woud, Oude Heks van de Wortels en de Ketel.

(steek de zwarte godinnenkaars aan)

Wij eren u met bergkristal en whiskey en vragen uw zegen.

(giet whiskey in de offerschaal en leg er een kristal in)

Geef ons de kracht om vernieuwing te brengen zoals Gij de botten van de aarde weer tot leven wekt en, laat het Water van het Leven in ons stromen zodat wij doordrongen worden van uw energie.

Invocatie van Brigid:

Wij heten u welkom, Brigid, vrouwe van de Heilige Vlam, strijdster met haar als vuur, die van ons werktuigen maakt om de wereld te veranderen.

(steek de witte godinnenkaars aan)

Wij eren u met melk en honing en vragen uw zegen.

(giet melk en honing in de offerschaal)

Geef ons kracht en stem en handen die uw werk doen, vrijwillig, uit eigen keuze, geef ons ogen die de waarheid zien en handen die helpen, zomaar, ter ere van u.

Magisch werk: Brigid’s cross

Omdat Imbolc het feest van Brigid is, maken we tijdens dit ritueel een “Cros Bhríde “ of “kruis van Brigid”, een soort van zonnewiel geweven uit stro of biezen. Er bestaan verschillende vormen van maar de gekendste is die met 4 armen met een vierkant in het midden. Het Ierse volksgeloof zegt dat als je zo’n kruis maakt op de feestdag van Sint-Brigid (1 februari) en het daarna ophangt in het dak of aan de deur, je de zegen en bescherming van de heilige genoot voor de rest van het jaar.

Cailleach is de godin van transformatie, maar Brigid is die van de poëzie 😊 Denk na over wat je dit jaar wil verwelkomen in je leven en schrijf je wensen op in een aantal poëtische zinnen.

Knip uit groen papier lange stroken.

Schrijf met rode pen je wensen op de groene stroken. Maak zo een twintigtal stroken. Het is niet erg als er dingen dubbel in staan.

Maak met de stroken een kruis en spreek elke keer als je ad random een strookje neemt, de zin die erop staat uit. Zo vorm je als het ware één groot gedicht.

Bind de uiteinden van de benen van je kruis vast met rood touw.

Haal het kruis door de vlam van de twee godinnenkaarsen en eindig met de woorden: “Zo zal het zijn.”

Je kan het kruis nadien op je altaar bewaren.

Bedanken van de godinnen

Bedanken van Brigid:

Wij danken u voor uw aanwezigheid, Brigid, vrouwe van de Heilige Vlam, strijdster met haar als vuur, en zeggen u vaarwel.

(doof de witte godinnenkaars)

Bedanken van Cailleach:

Wij danken u voor uw aanwezigheid, Cailleach Baere, Grootmoeder, Vrouwe van het Diepe Woud, Oude Heks van de Wortels en de Ketel, en zeggen u vaarwel.

(doof de zwarte godinnenkaars)

Bedanken van de spirits

Bedank de spirits die je had uitgenodigd. Idem voor de god en/of godin. Doof de kaars die je voor hen had aangestoken.

(draai jezelf naar het noorden)

Wachters van het Noorden en de elementale kracht van Aarde.

Stuwende kracht van het ijs, van de nacht en van de Winter.

Dank u en tot ziens.

(doof de kaars in het noorden)

(draai jezelf naar het westen)

Wachters van het Westen en elementale krachten van Water.

Stuwende kracht van de zee, van diepe oceanen, kolkende rivieren en razende stormen.

Dank u en tot ziens.

(doof de kaars in het noorden)

(draai jezelf naar het zuiden)

Wachters van het Zuiden en elementale krachten van Vuur.

Stuwende kracht van de zon, van wild vuur en vulkanen.

Dank u en tot ziens.

(doof de kaars in het zuiden)

(draai jezelf naar het oosten)

Wachters van het Oosten en elementale krachten van Lucht.

Stuwende kracht van de winden, van tornado’s en van de zachte bries die zaadjes naar vruchtbare gronden brengt.

Dank u en tot ziens.

(doof de kaars in het oosten)

Openen van de Cirkel

Allen:

Van hand tot hand open ik deze cirkel …

Bryd:

Van hand tot hand, van hart tot hart, openen wij nu onze cirkel.

Elk van ons, krachtig en sterk, gaan we straks terug onze eigen weg maar door onze innerlijke kracht zijn we blijvend met elkaar verbonden.

Moge de God en de Godin, tot we elkaar weerzien, elk van ons zachtjes vasthouden in het holle van hun hand en ons in liefde omhullen.

Blessed be.

Allen:

Blessed be.

Doof de theelichtjes.

Cake & wine

Pannenkoeken natuurlijk! 😊

Zoeken in deze blog

Webmaidens Grimoire