Lunastainbroodjes

We zijn halfweg de zomer en dus is het tijd om Lughnasadh te vieren, het eerste van de drie oogstfeesten. Het jaarfeest wordt traditioneel op 1 augustus gevierd en ging altijd gepaard met grote feesten waarop de drank rijkelijk vloeide en de maaltijden copieus waren. Om de eerste oogst van het groeiseizoen te vieren, werd er genoten van de overvloed aan granen en groenten die de zomer had gebracht. En natuurlijk ging dat gepaard met dansen, frivoliteiten allerhande en schitterende bloemenversieringen.

In vroeger dagen werd een stier geofferd (en stond er dus rundsvlees op het menu van het feestmaal dat daarop volgde). Dat doet me denken aan het feest van Saint-Cochon in die kleine dorpjes in Frankrijk, waar het hele dorp (en de dorpen in de omtrek) samen komen om te genieten van varken aan het spit). Dat ging natuurlijk niet om het feedtmaal zelf, maar om dankbaarheid en respect betonen voor de oogst en de eerste vruchten van de oogst. De eerste korenaar die van de velden werd geplukt werd als teken van respect met veel ceremonieel naar de hoogste heuveltop gebracht en daar begraven, als een offer aan de aarde uit dankbaarheid voor de overvloedige oogst.

In Engeland werden de eerste granen die werden geoogst als heilig beschouwd. Van die granen werd een brood gebakken met een kruis er bovenaan in gekerfd. Die traditionele broodjes zien er van ver een beetje uit als keizersbroodjes. Men geloofde dat het brood daardoor nog extra werd gezegend en speciale krachten kreeg. Het brood was niet zomaar een brood maar een magische tool: in elke hoek van het huis of de stal werd een stuk gelegd zodat het onder goddelijke bescherming stond. Pas na het bakken van dat eerste brood mocht er worden gefeest met de hele gemeenschap. En gefeest werd er!

In Schotland werd het begin van augustus gevierd met “bonnach lunastain”, een soort van gemakkelijk te maken plat brood van haver, gerst, tarwe, rogge of andere granen die met water werden gemengd tot een luchtig deeg dat daarna werd gebakken in de pan. Dat brood werd gedeeld met vrienden en familie die samenkwamen om te feesten. Stukken van het brood werden in de wind gegooid als offer om de natuur gunstig te stemmen, in de hoop dat er dan misschien minder kippen werden gestolen door de vossen of schapen gepakt door wolven.

De Schotse Lunastainbroodjes zijn gemakkelijk zelf te maken. Je kan ze zoet of hartig maken, met extra kruiden of gewoon neutraal. Je kan er gewone witte bloem voor gebruiken of volkorenbloem, of met whatever je ter beschikking hebt.  Ze zijn fantastisch lekker met pesto of hummus maar evengoed met aardbeiden en clotted cream! :-)

Het basisrecept:

• 250g bloem
• 50g (volkoren) havermout
• 50g (volkoren) gebroken lijnzaad
• 1 koffielepel bakpoeder
• 1 koffielepel bakzout
• 1 snuifje zout
• 120g boter (koud, in blokjes)
• 350ml water (kan een beetje meer of minder zijn, voeg dus beetje bij beetje toe)

Gooi alle droge ingrediënten tesamen in een kom. 

Kneed er de boter doorheen (met een blender of met de hand). 

Voeg nu het water toe en kneed tot een dikke bol deeg. Als het deeg nog te plat is, voeg dan extra bloem toe. Het is niet erg als het deeg toch nog wat plakkerig is.  

Laat een half uur in de koelkast rusten alvorens het deeg te bakken.

Verdeel het deeg in gelijke delen. 

Strooi bloem op je werkblad en rol elk deel apart tot een bolletje dat je plat duwt, tot ongeveer 1cm. Niet te plat want anders worden de broodjes te hard als je ze bakt. Je wil dat ze vanbinnen nog zacht zijn.

Kerf met de achterkant van een lepel een kruis aan de bovenkant. Je mag er ook een zonnewiel van maken, als je dat liever hebt (dat doen wij ook :-)). 

Verhit olie in een pan. Bak ze één voor één in de hete olie, eerst de ene kant, en als die goudbruin is de andere kant. Laat afkoelen op keukenpapier om het overtollige vet op te vangen. 

Je kan ze ook bakken in de oven: 45 minuten op 200°.

Met deze superlekkere broodjes maak je er gegarandeerd een geweldige Lunastain (of hoe je het feest ook wil noemen) van!

Bronnen:

• https://www.llewellyn.com/journal/article/2514#:~:text=In%20Scotland%2C%20the%20beginning%20of,and%20cooked%20on%20a%20griddle.
• https://steemit.com/food/@sangeeta/lunastain-bread-full-tutorial