Wierook (Pagan Partake 18)

Elke Pagan Partake bijeenkomst is alweer een nieuwe ontdekking, soms al wat interessanter dan anders. Deze keer zou Gwydion ons vergasten op een inleidende workshop over wierook. Wierook is één van zijn dada’s en het was één van de mogelijke onderwerpen waarvoor ik hem had willen boeken op PaGE2012. Het werd uiteindelijk popjesmagie, dus deze gelegenheid om kennis te maken met de materie wilde ik niet voorbij laten gaan. Zoals elke heks heb ik een wierookbrandertje en gebruik ik wierook voor rituelen, maar meestal beperkt zich dat tot de klassieke nag champa.

In haar “Boek der Schaduwen” vertelde Phyllis Curott hoe bij elke covenbijeenkomst iemand van de coven werd gevraagd om een toepasselijke wierook samen te stellen, on the spot, gewoon op basis van intuitie. Het was natuurlijk gemakkelijk dat de covenbijeenkomsten plaats vonden in een magisch winkeltje. Ik was geïntrigeerd. Het feit dat ik graag kook en dat wierook samenstellen daar een klein beetje van weg heeft, zal er ook wel voor iets tussen zitten. Die fascinatie is nooit overgegaan, al heb ik er nooit wat concreets mee gedaan (behalve in een opwelling een zakje mirre en olibanum kopen bij Bioplanet :-). Nochthans is kennis over wierook één van die basisdingen waar elke heks van op de hoogte hoort te zijn. Gwydion noemt het een “tool of low magic”. Wierook is één van de technieken die worden gebruikt tijdens magie. Meestal wordt een combinatie van technieken gebruikt: wierook, kaarsenmagie, runen, koorden, kleuren, enz. ... Al die hulpmiddelen versterken het effect dat je wil bereiken. In die zin is het maken van specifieke wierookmengsels inderdaad één van de basistechnieken van de hekserij.

Het gebruik van wierook is zo oud als de mens zelf. Wierook is van alle tijden en van alle religies en alle culturen. Het wordt gebruikt sinds de oudheid, in het Egypte van de farao’s, in China, bij de Joden, de oude Grieken en de Romeinen, in het Hindoeisme en het Boedhisme, in de Islam en in het Christendom. Het is een universeel communicatiemiddel met het goddelijke. Het werd dan ook niet alleen gebruikt voor wereldse zaken (om vieze geuren te neutraliseren bijvoorbeeld) maar vooral voor spirituele doeleinden:

• Wierook werd geofferd aan de goden omdat men er van uitging dat de welriekende geur de goden gunstig zou stemmen (kleine creatieve tip: maak kegeltjes voor de God en bolletjes wierook voor de Godin :-))
• Het werd ook beschouwd als een perfecte geleider voor gebeden: de kringelende rook zou de smeekbedes van diegenen die de wierook brandden meenemen naar de goden en zo de boodchappen letterlijk meenemen naar de hemel.
• Wierook kan ook beschouwd worden als een symbool voor gelijk welk van de elementen aangezien alle planten die gebruikt worden voor het maken van wierook gekoppeld kunnen worden aan één van de elementen.
• En bovendien brengt de geur van wierook mensen in een bepaalde mood, waarbij de keuze van de wierook wordt bepaald in functie van een doel. Geuren hebben de eigenschap dat ze bij iedereen herinneringen en gevoelens oproepen en de psyche afstemmen op  bepaalde doelstellingen, doordat ze zorgen voor een specifieke vibratie waarop je je instelt. In elke wierook zitten immers psychotrope stoffen, zoals THC, die een geestesverruimend effect hebben ...
• Wierook wordt eveneens gebruikt om te zuiveren en slechte invloeden weg te jagen.

Er zijn verschillende vormen van wierook: wierookstokjes, losse wierook, kegeltjes, platte pastilles, spiralen ... De gekendste zijn de huis-, tuin- en keukenwierookstokjes (joss sticks). Bij Arcadia brandden we indertijd Nag Champa en dat doe ik nu nog altijd om in de mood te komen voor een ritueel. De geur triggert op de ene of de andere manier iets in mijn geest. Waarschijnlijk het Pavlov effect :-)

De meeste goedkope wierookstokjes zijn rommel, maar ze worden wel gemaakt met rood sandelhout. Daar is tegenwordig moeilijk aan te raken. Met de wierook zelf kan je waarschijnlijk niet echt iets doen, maar met de stokjes wel daarentegen! Je kan wierookstokjes gemakkelijk zelf maken. Daarvoor moet je enkel de juiste plantenstoffen mengen met olie of water tot een pasta, die je met je handen kan rollen op de stokjes. Je kan wierookstokjes gebruiken om je huis te zuiveren bijvoorbeeld, maar ze worden niet gebruikt voor echt magisch werk.

Voor magisch werk wordt losse wierook gebruikt die wordt verbrand op kleine kooltjes. Je kan de wierook zelf maken, waarbij het maken ervan zelf eigenlijk al een magische handeling is. Je houdt bijvoorbeeld rekening met de standen van de maan (afhankelijk van het doel), je legt je handen erop om hem energetisch op te laden, je incanteert erbij, enz. ... Als je je wierook zelf maakt, dan kan je hem ook zelfontbrandend maken, zodat je geen kooltjes meer nodig hebt om hem te gebruiken, door salpeter aan het mengsel toe te voegen. Je kan wierook natuurlijk ook kant en klaar kopen in de winkel. Het doel van de wierook is dan al gekend.

Als je met wierook wil beginnen, heb je een soort van mini-labootje nodig, met een precieze weegschaal, maatbekers, flesjes (bruine om wierook in te bewaren), roerlepels, druppeltellers, enz. ... Al die dingen vragen wel wat werk om bij elkaar te sprokkelen, maar je kan uiteraard gebruik maken van de huis-, tuin- en keukenspulletjes die je thuis al hebt. Ook voor de bewaarflesjes en potjes hoef je niet diep in je zak te tasten: recuperatiepotjes van cosmetica of farmaceutica zijn prima!

Nu kan je aan de slag. Wierook is een samenstelling van plantaardige stoffen die, als je ze verbrandt, een geur en een vibratie afgeven. De kruiden die je nodig hebt voor je recept, kan je kopen bij een kruidenier, maar je kan ze ook zelf plukken en drogen. Bind ze met de stelen bij elkaar en hang ze ondersteboven op een warme, droge plek. Het belangrijkste is dat er geen tocht is, anders krijg je schimmelvorming door condensatie en dat is jammer van de tijd die je in het plukken van je kruiden hebt gestoken. Je kan natuurlijk vals spelen en ze drogen in de oven, op een zeer lage temperatuur, met de ovendeur open, net zoals je zongedroogte tomaatjes maakt ...

Ook belangrijk is te weten hoeveel je van elke plant nodig hebt. In wierookrecepten wordt dikwijls gebruik gemaakt van de dram, een oude Engelse volumemaat. 1 dram komt overeen met 50 druppels. 2 dram is een halve soeplepel. 8 dram is 25 ml. 40 druppels zijn een halve koffielepel. Enz. ... Je zet dus best eerst het recept dat je hebt gevonden en wil gebruiken om in een voor jou begrijpelijk overzicht van hoeveelheden :-)

Wierook wordt gemaakt voor een bepaald doel. De keuze van de planten die je in je wierookmengsel steekt gebeurt dus op basis van dat doel. Voor elke mogelijke doelstelling is al wel een wierook ontwikkeld die je kant en klaar kan kopen, maar je kan ook je eigen wierook samenstellen, op basis van je intuitie en je kennis van de correspondenties tussen de planten en de planeten, kleuren, goden, enz. ... Je kan ook een bestaand recept volgen. Er zijn een aantal zeer bekende wierookmengsels, zoals de Egyptische Kyffi, een tempelwierook voor de Isis-tempel. Er zijn boeken vol geschreven met wierookrecepten en ook op het internet vind je wierookrecepten.

Ook de oude grimoires staan er vol van, al moeten die dikwijls nog geïnterpreteerd worden. In veel grimoires zijn bewust speciale termen en begrippen gebruikt die er enkel in staan voor de leken. Mensen die weten waar ze mee bezig zijn, herkennen die fouten en weten dat het om opzettelijke fouten gaat. Ook staat er in sommige grimoires een soort van heksen-“slang”, een taaltje dat begrijpelijk was voor andere heksen maar voor de leek gibberish was. Heksen wilden hun kennis geheim houden, als een vorm van protectionisme :-) Wat dacht je van een recept waarin “Bat’s blood” voorkomt? Uiteraard gaat het niet om echt vleermuizenbloed maar om een magische rode inkt, maar de mensen die het recept zagen waren absoluut onder de indruk en waren vol ontzag voor de krachten van de heks in kwestie (terwijl ze het mengsel waarschijnlijk ook gewoon zelf hadden kunnen prepareren in hun keuken :-). Ook moet je soms bijna een vertaler-tolk zijn om de recepturen te kunnen vertalen naar het Nederlands! De Engelse of andere benamingen van planten in wierookrecepten zijn niet altijd even duidelijk. Wat dacht je van "weetflag" bijvoorbeeld (acorus calamus of kalmoes in het Nederlands)?  Bepaalde planten kunnen soms ook vertaald worden naar verschillende varianten, zoals de term “alsem”: over welke alsemvariant gaat het dan precies? Het is dus beter om altijd de Latijnse naam van de betreffende plant te gebruiken.

Als je je wierook hebt samengesteld – meestal een combinatie van harsen en kruiden – dan kan je er nog benzoëtinctuur (benzoëkorrels opgelost in een mengsel van alcohol en water) aan toevoegen om hem beter te laten bewaren.

Enkele recepten (dankjewel Gwydion):

Vijfharsenbeschermingswierook

•  2 delen olibanum
• 1 deel copal
• 1 deel mirre
• ½ deel dragon’s blood
• ½ deel arabische gom

Flashpoeder (zoals ook wel wordt gebruikt door goochelaars) – niet echt wierook maar wel een cool mengsel voor wat theater tijdens een ritueel :-)

• ½ deel salpeter
• ½ deel bloemsuiker

Uncrossing wierook (om slechte dingen te verwijderen of van je af te houden)

• ½ oz frankincense (olibanum)
• 1 oz dragon’s blood
• 1 oz wit sandelhout
• ¼ koffielepel salpeter
• 1 dram gardenia lie
•  2 drams benzoëtinctuur

Doe alle vaste stoffen – olibanum, dragon’s blood, sandelhout – in een vijzel en maal ze tot een poedermengsel. Meng de vloeibare stoffen en giet die vervolgens bij in de vijzel. Meng alles goed met een lepel. Laat het geheel drogen en maak er daarna grove korrels van.

(1 oz = 28,14g of 29,57ml)

Meer info:

Algemeen: http://en.wikipedia.org/wiki/Incense

Interessante lectuur (aangeraden door Gwydion):

•  “Wierook: gebruik, invloed en samenstelling” (M.E. Caland): basislectuur voor iedereen in Gwydion’s coven (heeft ook een interessant boek geschreven over kaarsenmagie: “Over het branden van kaarsen”)
• Gelijk wat van Anna Riva (één van Gwydions favorieten)
• “The complete encyclopedia of brews, lotions, ...” (Scott Cunningham)
• “The book of ancient formulas” (Lewis de Claremont)