De reuzen van 't Kiel

Na een schitterende dag zag het er niet goed uit toen ik naar huis reed vanuit Lint. Vanavond was het immers de opening van de jaarlijkse Braderij van de Abdijstraat. Elk jaar zorg ik ervoor dat ik tijdens de braderij langs Parfumerie Lido passeer om mijn nieuwe maxifles Pleasures van Estée Lauder te kopen met een fikse braderijkorting. En de kleintjes vinden de eendjesviskramen, de smoutebollen en de draaimolens geweldig. Om nog maar te zwijgen van het traditionele rad van fortuin bij poelier “pardon, meester in wild en gevogelte, mijnheer!” Hermans waarbij kippen en blikjes cola te winnen zijn. Mijn liefste herinnert zich dat rad nog van toen hij zelf een kleintje was J

Dit jaar wordt de braderij in de reclameblaadjes aangekondigd als een Reuzenbraderij. Ze staat dan ook in het teken van de Reuzen. Dat valt letterlijk te nemen, want de straatanimatie die er altijd in zit, draait nu allemaal rind reuzen: steltenlopers allerhande, maar ook de echte “reuzen” van de Strangers, de populaire Antwerpse zangers die van ’t Kiel komen. In 1951 kwamen John De Wilde (accordeon) en Alex Boeye (mandoline en gitaar) elkaar tegen in de zaal Familiekring in de Abdijstraat op ’t Kiel. Later kwamen Gust Torfs (mandoline, accordeon) en Pol Bollansee erbij en de vier beslisten om een groep op te richten, die ze in 1970 The Strangers noemden. De rest is geschiedenis. In 1983 werd de 50ste verjaardag van de winkelvereniging van de Abdijstraat gevierd met een reuzenommegang. Er werden speciaal daarvoor vijf reuzen gemaakt die de Strangers voorstelden. Speciaal voor de gelegenheid zongen de Strangers hun lied “Wij zijn de reuzen van ‘t Kiel’. Bij deze Reuzenbraderij mochten de Reuzen van ’t Kiel dus  zeker niet ontbreken!

Vlaanderen is van oudsher een reuzenland. Die reuzen zouden een Keltische oorsprong hebben. Blijkbaar werden er in Gallië al in de tijd van de Romeinen reuzen opgevoerd. Dat waren grote poppen met een mand uit twijgen waarin mensen werden opgesloten die geofferd werden aan de goden, om vruchtbaarheid voor het land en vee af te smeken. In oude Keltische mythen offert de zonnegod of koning begin augustus zijn leven om de vruchtbaarheid van het land te verzekeren en een nieuwe vruchtbaarheidscyclus op gang te brengen. Denk maar aan de fameuze Wicker Man uit Groot-Brittannië.

Later werden de reuzen gerecupereerd door de katholieke kerk en escorteerden ze relieken en heiligenbeelden tijdens processies en ommegangen, een traditie die ook in sommige andere landen van Europa bestond. In de Middeleeuwen kregen ook patroonheiligen van gildes en steden hun reuzenversie. Daar zat niks spiritueels meer aan: ze moesten alleen maar door hun formaat hun verhevenheid boven het gewone volk uitdrukken.

Volgens de traditie mogen echte stadsreuzen nooit hun stad verlaten. Dat wijst ook op een soort van territorialiteit, iets dat veel Keltische goden ook hadden. Die waren heel lokaal. Van de meeste Keltische goden hebben we dus nooit gehoord, de namen die we gebruiken voor een aantal Keltische goden zijn zelfs eretitels, hun functie was bepalend, de godheid die die functie waarnam was dus waarschijnlijk voor eke stam of plaats verschillend.

Traditioneel stappen reuzen niet zomaar mee in een stoet, maar bewegen ze zich dansend voort. Ze huppelen en draaien rond hun as of rond elkaar op het ritme van de trommels of de fanfare. Veel reuzenstoeten gaan uit in augustus, de klassieke periode rond Lughnassad, wat nog maar eens verwijst naar hun voorchristelijke oorsprong, maar de reuzen worden ook dikwijls buitengelaten rond carnaval, het katholieke feest dat ook al een voorchristeijke achtergrond heeft en het begin van de lente inluidt, of de terugkeer van de zonnegod.

Die mag anders best nog wel een tijdje zijn gezicht laten zien!

Meer info: http://www.reuzeninvlaanderen.be