Summ Summ summ, Bienchen summ herum. Dat was één van de kinderliedjes die mijn moeder vroeger zong. Toen ik klein was, zag je ze overal. Nu zie je ze niet meer zoveel. Ik heb het natuurlijk over de bijen. En dan heb ik het alleen nog maar over onze gedomesticeerde honingbijen, hun wilde neefjes zijn even belangrijk maar herkennen we dikwijls niet eens als bij. Het gaat dan om hommels en solitaire bijen die niet in groep leven, zoals de
grote bladsnijder, de pluimvoetbij, de slobkousbij, de tronkenbij, de metselbij, enz. ... In onze contreien zijn er behalve de honingbij meer dan 350 soorten solitaire bijen. Hopelijk blijft dat zo.
2010 was het jaar van de biodiversiteit. Daar kunnen we allemaal op onze manier iets aan doen, zelfs in de stad. De stad Antwerpen draagt biodiversiteit hoog in het vaandel en zet daarom elk jaar een soort extra in de kijker. Dit jaar is dat de bij. Bijen zijn superbelangrijk, ook in de stad. Herinner je je
Bee Movie? In die tekenfilm weigeren de bijen nog langer de bloemen en planten te bestuiven en zie je hoe alles dor en doods wordt. Het is maar een tekenfilm, maar er schuilt toch veel waarheid in. Bijen zorgen voor de bestuiving van niet minder dan 67% van alle planten! Als er geen bijen meer waren, zou een groot deel van de planten waarschijnlijk uitsterven en zouden we te kampen krijgen met een voedseltekort. 40% van alles wat wereldwijd wordt geoogst aan vruchten en zaden is afhankelijk van de bestuiving door bijen. In sommige streken in China gebeurt de bestuiving van gewassen door arbeiders met een penseeltje, maar ik zie onze vakbonden hier in België daar niet bepaald mee akkoord gaan. Volgens Einstein had de mens nog maar vier jaar te leven als de bij ooit van de aarde zou verdwijnen, en Einstein is niet zomaar de eerste de beste ...
 |
| Bee Movie |
Nochthans gaat het niet zo goed met de bij. Er zijn er gewoon veel minder dan vroeger. Er zijn verschillende redenen waarom bijen het moeilijk hebben. Onze landbouw met haar monoculturen is gewoon minder bijvriendelijk. En er zijn minder plekken waar de bijen hun nesten kunnen bouwen. In verschillende grote steden is men zich bewust van dat probleem. In New York bijvoorbeeld worden bijenkasten geplaatst bovenop de wolkenkrabbers. Kan je je dat voorstellen? Nochthans voelen de bijen er zich prima thuis. Ze doen het zelfs beter in de stad dan op het platteland omdat er veel meer verschillende bloemen en bomen zijn dankzij de bloembakken en parken in de stad. Veel steden - ook Antwerpen - houden dan ook bewust rekening met de bijen. Ze zorgen voor extra bijvriendelijke planten en bannen pesticiden. Zo kiest Antwerpen bijvoorbeeld steevast voor bomen die veel stuifmeel en nectar leveren, zoals linde, esdoorn, valse acacia, lijsterbes, meelbes, els en kastanje.
Die bijvriendelijke planten kon je vandaag kopen op de kinderboerderij van Wilrijk. We zijn er vandaag eindelijk geraakt. De stad organiseerde er een speciale dag rond het "Jaar van de Bij in de Kinderboerderij". De kinderboerderij stond al jaren op ons to do lijstje en deze speciale bijendag was een perfecte gelegenheid. Je kon er niet alleen bijvriendelijke planten kopen, ook de bijen zelf kon je zien natuurlijk. Bijen vliegen in een straal van 3 km rond hun bijenkorf en in Wilrijk staan er verschillende bijenkorven. De
imker van Wilrijk was er zelf ook en verkocht heerlijke lokale bloemenhoning, waarvan er meteen een potje in mijn tas verdween :-)
Honing is al eeuwenlang gekend. Vroeger was het ook de enige zoetstof. In zowat alle heilige boeken - van de Bijbel over de Koran tot bij de Hindoes en de Maya's - wordt de heilzame werking van dit prachtige geschenk van moeder natuur geloofd. Al van in de tijd van de Egyptenaren wordt honing gezien als een wondermiddel tegen zowat alles. Het werd bij de Babyloniërs, de Egyptenaren, de Grieken en de Romeinen zelfs gebruikt als wondhelend middel op het slagveld! In de volksgeneeskunde is honing die status van wondermiddel nooit kwijtgeraakt, en ze hebben gelijk Honing blijkt dan ook een uitstekend antisepticum en antibioticum. In lokale honing zit trouwens ook een kleine hoeveelheid pollen van de eigen streek, zodat mensen met hooikoorts door het gebruik van die honing hiertegen extra weerstand opbouwen.
Maar niet alleen honingbijen zorgen voor de bestuiving van planten. Ook wilde bijen helpen hieraan mee. Zij leven meestal solitair en hebben ook nestgelegenheid nodig. Daar valt gemakkelijk voor te zorgen, zelfs in de stad. Je moet alleen maar zorgen voor voldoende en verschillende bijvriendelijke planten met veel stuifmeel en nectar, en dat van de lente tot de herfst. Bijen houden erg veel van lavendel, rozemarijn, ooievaarsbek, margriet, pinksterbloemen, paardebloemen, klimhortensia, kamperfoelie, enz. ...In de winter laat je de uitgebloeide planten gewoon staan zodat solitaire bijen zich kunnen nestelen in de holle stengels. Laat een hoekje van je tuin wild groeien. Gebruik geen insecticiden, ook niet op het voetpad, en geen javel. Als je geen tuin hebt, dan kan dat allemaal uiteraard ook in potten op je balkon. Of je hangt een bijenhotel op.
In de kinderboerderij kon je zien hoe zo'n bijenhotel er uit ziet. Je neemt een houten bakje van ongeveer 10 tot 15 cm diep en je vult dat helemaal met allemaal stengels van bijvoorbeeld riet, bamboe, vlier, braam, framboos, rozen, distels, vlinderstruik, enz. ... met een diameter van 2 tot 12 mm. De stengels mogen niet meer kunnen bewegen, ze moeten stevig vastzitten in het bakje. De achterkant van de stengels moet gesloten zijn. De stengels moeten ook niet hol zijn, sommige bijen knagen er graag zelf een gat in.
 |
| Bijenhotel met holle stengels |
Je kan ook een stuk boomstronk van eik, kastanje, hazelaar, ... (hardhout) pakken waar je allemaal gaten in boort van verschillende diameters, van 2 tot 12 mm. De gaten moeten 10 tot 15 cm diep zijn, maar de achterkant moet gesloten blijven. De gaatjes mogen ook niet te ruw zijn, anders kan de bij haar vleugels verwonden. Dat doe je door de boor rustig naar beneden te laten gaan zonder te duwen en verschillende keren op en neer te gaan.
 |
| Houten bijenhuis |
Uiteraard bezochten we niet alleen de bijenstanden maar ook de dieren van de boerderij. De lente is echt wel geweldig voor een bezoek aan een kinderboerderij. Overal zagen we kleine babydiertjes die de kinderen mochten vastpakken en aaien. Dries was er twee weken geleden al geweest met de klas en wees ons als een volleerde tourgids de weg :-) We eindigden de namiddag met een flesje biofruitsap van de wereldwinkel en een ijsje van de ijsman. Zalig.
Reacties