Het godinnetje

Het volksfeest van Saint-Cochon in Lucy-sur l’Yonne eind juli gaat gepaard met een grote rommelmarkt. Kinderen verkopen er het speelgoed waar ze op uitgekeken zijn. Oude vinylplaten met obscuur Frans chanson, ijsschaatsen uit de jaren tachtig, oud boerenwerktuig waarvan we de werking enkel kunnen raden, rekken met kleren die eufemistisch ‘vintage’ kunnen worden genoemd, ... het heeft er allemaal een plekje. De halve streek lijkt zijn kelder en zolder te hebben leegemaakt aan het aantal kraampjes te zien. Er staan echter ook best interessante dingen tussen de hoop rommel en sommige verkopers zijn duidelijk professionals. 

Mijn liefste koopt een oude lederen dokterstas voor zijn LARP-personage en ik val voor een schitterend glazen parfumflesje uit de jaren stilletjes. Verliefd loop ik van de stand weg, mijn glazen schat koesterend in de hand, en dan zie ik haar. Het piepkleine godinnetje staat een beetje verloren tussen alle andere prullaria op de stand. Maar hoe mooi is ze! Ik draai me alweer om naar de verkoper met het beeldje in mijn hand. Het is volgens hem van tin gemaakt, maar meer kan hij me er niet over vertellen. “Deux euros?” vraagt hij weifelend. “Vendu!” zeg ik met een grote glimlach.

G.en ik zetten ons op het bankje in de tuin van Pousseaux en struinen het internet af om te achterhalen waar ze vandaan zou kunnen komen. Het hathorisch kapsel van het godinnetje doet een beetje Egyptisch aan en omdat ze zo prominent haar borsten vasthoudt denken we dat ze misschien een vruchtbaarheidsgodin moet zijn. Erg ver komen we niet. Onze zoektocht eindigt bij vruchtbaarheidsgodin Artemis van Efese, het gekende beeld van Artemis die helemaal bedekt is met borsten. Zelfs voor memmen-tetten-loezen-man G. is trop te veel :-) Het helpt niet als we lezen dat sommige historici zeggen dat het niet om borsten zou gaan, maar om stierenkloten. Niet iedereen is het daarmee eens, maar het zou wel kunen: de stier was in de oudheid het symbool van vruchtbaarheid en het altaar in Efeze was groot genoeg om een stier te offeren.

Artemis van Efeze (bekend als het "Mooie Artemis" beeld), 2de eeuw na Christus.  Romeinse kopie uit de Hadrianus-periode (Archeologisch Museum van Efeze, Turkije). Foto: Wikipedia en QuartierLatin1948.

We geven het op en ik steek het beeldje in mijn broekzak. Elke keer als ik mijn handen in mijn zakken steek, voel ik het koele metaal tussen mijn vingers. Het voelt als een soort van talisman.

Ondertussen zijn we al lang weer thuis en staat het godinnetje op mijn rommelige altaar, naast de gouden kaars van Brigandhu en de het kaarsje voor Oekraïne. Ik weet nog steeds niet zeker wie ze is, maar ik denk dat het om Astarte gaat, de Griekse vorm van de oude oosterse godin ʿAṯtart, die dan weer een equivalent is van Ishtar. 

Astarte is een oeroude godin. Ze werd al vereerd in de Bronstijd tot in de klassieke oudheid in de Levant - het huidige Syrië, Libanon, Israël, Jordanië, Palestina - en Egypte en kwam met de Feniciërs mee naar Europa. Ze wordt in verband gebracht met een combinatie van verschillende dingen: oorlog, seksualiteit, koninklijke macht, schoonheid, genezing en jacht. Vroeger dacht men dat ze een vruchtbaarheidsgodin was, al blijkt dat blijkbaar helemaal niet uit de bekende historische bronnen.

Symbool voor Astarte is de leeuw. Is het nu toeval dat dat beeldje op mijn pad kwam, net nu ook andere leeuwinnen zich manifesteren? :-) (zie: https://webmaidensgrimoire.blogspot.com/2023/07/de-vrouwe-van-het-bloedbad.html) Behalve met leeuwen wordt ze ook wel eens geassocieerd met duiven en bijen, en ook met planten zoals palmbomen en lotusbloemen.

Ook met paarden wordt ze dikwijls geassocieerd en bij uitbreiding daarvan strijdwagens. De enige afbeeldingen die met absolute zekerheid als Astarte zijn geïdentificeerd, zijn die waarop ze is afgebeeld als een strijder te paard of in een strijdwagen. Tiens, dat is herkenbaar. Brigandhu zou het waarschijnlijk wel met haar kunnen vinden. 

Hoewel veel auteurs in het verleden beweerden dat ze bekend stond als de vergoddelijkte ochtend- en/of avondster, is dat helemaal niet zeker.

Astare werd vaak naakt afgebeeld vanwege haar rol als vruchtbaarheids- en seksualiteitsgodin. In het huidige Israël werden veel terracotta beeldjes van haar gevonden. Beeldjes van Astarte werden ook gebruikt bij begrafenissen - de zogenaamde "concubines van de doden"-beeldjes - en voor sympathetische magie: de beeldjes zouden ervoor zorgen dat vrouwen met een kinderwens zwanger zouden worden.

Bronnen:

https://en.wikipedia.org/wiki/Astarte