Heilig (pseudo)graan: amarant
Nu we in ons kot moeten blijven omwille van de coronacrisis, ontdekken we weer het nut van wat mijn grootmoeder “de provisiekelder” noemde, een ruimte volgestockt met weck-potten met ingemaakte groenten, zelfgemaakte confituur en toiletpapier. In die provisiekamer stond ook een grote diepvriezer die volzat met hazenruggen (van de hazen die de pachters van haar weilanden een keer per jaar kwamen brengen), zelfgedopte erwten en kilo’s kroketten.
Ik denk dat ik het van haar heb, dat hamsteren voor minder goede tijden. Mijn liefste rolt elke keer met zijn ogen als hij onze stampvolle voorraadkast opentrekt en hij heeft me formeel verboden om de komende vijf jaar nog confituur te kopen of te maken. Wij zullen alleszins niet van honger omkomen tijdens deze crisis :-) en dus malen we vande nood een deugd en eten al drie weken van wat nog in onze diepvries en onze kasten steekt.
Eén van de dingen die ik van helemaal vanachter in de kast tevoorschijn haal is een zak amarant die ik ooit eens in een avontuurlijke bui in de Aldi heb gekocht. Amarant is na quinoa nog zo’n oergraan uit Midden-Amerika dat door keukengoeroe’s als superfood is bestempeld. Het zit tjokvol eiwit - meer nog dan quinoa - en is glutenvrij. Bovendien levert het aminozuren die we wel nodig hebben maar als mens zelf niet kunnen maken.
Net als quinoa ziet amarant er uit als kleine bolletjes. Het is dan ook geen echt graan zoals wij dat kennen, ook al wordt het een oergraan genoemd. Granen zijn grassen, de amarant waar de bolletjes de zaadjes van zijn niet. Behalve de zaadjes kan je overigens ook de groene bladeren eten. Die zijn blijkbaar populair in Azië en Afrika. Er worden zelfs verschillende rassen van de plant gekweekt, specifiek voor de zaadjes of voor de bladeren. Je kan hem zelfs gewoon in je tuin zetten omdat hij zo mooi is met zijn rode stengels en pluimen!
De huautli, tzoalli of alegna zoals de plant werd genoemd, was één van de belangrijkste planten voor de pre-colombiaanse Azteken en Inca's, maar werd verboden door de Spanjaarden toen die Midden-Amerika koloniseerden. Amarant was niet alleen een betaalmiddel, het werd ook beschouwd als een ‘heilig graan’ dat door de Azteken werd verwerkt in speciale broodjes met bloed en honing in de vorm van de goden en andere religieuze symbolen, die op feesten werden gegeten ter verering van de goden, om geesten te verdrijven of een gunstige oogst af te smeken. Die heidense praktijken vonden de Spanjaarden maar niets en dus werd het telen van amarant in de Spaanse kolonies verboden.
Gelukkig bleven de Azteken en Inca's in het geniep toch amarant verbouwen zodat we hem nu in onze winkelrekken terugvinden. Ondertussen is de kiwicha - zoals hij tegenwoordig in Peru wordt genoemd, van waaruit hij samen met quinoa naar het westen wordt geëxporteerd - weer helemaal terug. Het is een plant die gemakkelijk en overal te telen is, niet veel vraagt en veel opbrengt. Allemaal interessant in tijden van klimaatopwarming, die een uitdaging belooft te worden voor landbouwers.
De amarant komt overigens niet alleen voor in het zuiden van Amerika. De Griekse dichter Aesopius (ca. 620 voor Christus tot 560 voor Christus) heeft het over de plant in zijn beroemde fabels. Amarant betekent in het Grieks “niet verwelkende bloem” en wordt in verband gebracht met de maagdelijke godin Artemis. Eén van de metgezellinnen van Artemis heette Amarynthus. Artemis zelf kreeg het epitet "Artemis Amarynthia” of “Artemis Amarysia". De cultus van Artemis Amarynthia op het Griekse schiereiland Attica werd beschreven door de Griekse schrijver Pausanias (ca. 115 na Christus, Lydië tot 180 na Christus, Rome).
Ik gebruik zelf gepofte amarant bij het ontbijt: lekker met yoghurt en fruit maar ook in zelfgemaakte granola. Je kan er pap van koken, om havermout te vervangen. Je kan hem ook gemalen gebruiken in de plaats van bloem. Omdat hij glutenvrij is, kan je hem wel niet zomaar gebruiken om brood te bakken, maar wel voor pannenkoeken en andere baksels waarin gluten niet belangrijk zijn.
Bronnen:
SERULUS, Barbara. Amarant. De Standaard Magazine, 15-02-2020.
https://kruidwis.blogspot.com/2019/08/amaranthus-graan-van-de-goden.html
https://nl.wikipedia.org/wiki/Amaranthenorde
https://www.berivita.com/amarant-olie-squaleen-toepassing-eigenschappen-gebruik
Ik denk dat ik het van haar heb, dat hamsteren voor minder goede tijden. Mijn liefste rolt elke keer met zijn ogen als hij onze stampvolle voorraadkast opentrekt en hij heeft me formeel verboden om de komende vijf jaar nog confituur te kopen of te maken. Wij zullen alleszins niet van honger omkomen tijdens deze crisis :-) en dus malen we vande nood een deugd en eten al drie weken van wat nog in onze diepvries en onze kasten steekt.
Eén van de dingen die ik van helemaal vanachter in de kast tevoorschijn haal is een zak amarant die ik ooit eens in een avontuurlijke bui in de Aldi heb gekocht. Amarant is na quinoa nog zo’n oergraan uit Midden-Amerika dat door keukengoeroe’s als superfood is bestempeld. Het zit tjokvol eiwit - meer nog dan quinoa - en is glutenvrij. Bovendien levert het aminozuren die we wel nodig hebben maar als mens zelf niet kunnen maken.
Net als quinoa ziet amarant er uit als kleine bolletjes. Het is dan ook geen echt graan zoals wij dat kennen, ook al wordt het een oergraan genoemd. Granen zijn grassen, de amarant waar de bolletjes de zaadjes van zijn niet. Behalve de zaadjes kan je overigens ook de groene bladeren eten. Die zijn blijkbaar populair in Azië en Afrika. Er worden zelfs verschillende rassen van de plant gekweekt, specifiek voor de zaadjes of voor de bladeren. Je kan hem zelfs gewoon in je tuin zetten omdat hij zo mooi is met zijn rode stengels en pluimen!
De huautli, tzoalli of alegna zoals de plant werd genoemd, was één van de belangrijkste planten voor de pre-colombiaanse Azteken en Inca's, maar werd verboden door de Spanjaarden toen die Midden-Amerika koloniseerden. Amarant was niet alleen een betaalmiddel, het werd ook beschouwd als een ‘heilig graan’ dat door de Azteken werd verwerkt in speciale broodjes met bloed en honing in de vorm van de goden en andere religieuze symbolen, die op feesten werden gegeten ter verering van de goden, om geesten te verdrijven of een gunstige oogst af te smeken. Die heidense praktijken vonden de Spanjaarden maar niets en dus werd het telen van amarant in de Spaanse kolonies verboden.
Gelukkig bleven de Azteken en Inca's in het geniep toch amarant verbouwen zodat we hem nu in onze winkelrekken terugvinden. Ondertussen is de kiwicha - zoals hij tegenwoordig in Peru wordt genoemd, van waaruit hij samen met quinoa naar het westen wordt geëxporteerd - weer helemaal terug. Het is een plant die gemakkelijk en overal te telen is, niet veel vraagt en veel opbrengt. Allemaal interessant in tijden van klimaatopwarming, die een uitdaging belooft te worden voor landbouwers.
De amarant komt overigens niet alleen voor in het zuiden van Amerika. De Griekse dichter Aesopius (ca. 620 voor Christus tot 560 voor Christus) heeft het over de plant in zijn beroemde fabels. Amarant betekent in het Grieks “niet verwelkende bloem” en wordt in verband gebracht met de maagdelijke godin Artemis. Eén van de metgezellinnen van Artemis heette Amarynthus. Artemis zelf kreeg het epitet "Artemis Amarynthia” of “Artemis Amarysia". De cultus van Artemis Amarynthia op het Griekse schiereiland Attica werd beschreven door de Griekse schrijver Pausanias (ca. 115 na Christus, Lydië tot 180 na Christus, Rome).
Ik gebruik zelf gepofte amarant bij het ontbijt: lekker met yoghurt en fruit maar ook in zelfgemaakte granola. Je kan er pap van koken, om havermout te vervangen. Je kan hem ook gemalen gebruiken in de plaats van bloem. Omdat hij glutenvrij is, kan je hem wel niet zomaar gebruiken om brood te bakken, maar wel voor pannenkoeken en andere baksels waarin gluten niet belangrijk zijn.
Bronnen:
SERULUS, Barbara. Amarant. De Standaard Magazine, 15-02-2020.
https://kruidwis.blogspot.com/2019/08/amaranthus-graan-van-de-goden.html
https://nl.wikipedia.org/wiki/Amaranthenorde
https://www.berivita.com/amarant-olie-squaleen-toepassing-eigenschappen-gebruik
Reacties