De magie van bomen: de Keltische bomenkalender

Als je magie en bomen in één zin zegt, dan is de kans zeer groot dat je automatisch denkt aan de druiden en hun bomenkalender. Druiden gebruiken een bomenkalender die het jaar opdeelt in 13 periodes, die zo’n beetje overeenkomen met de zodiac zoals we hem kennen.



Het is Robert Graves die in zijn boek “The White Goddess” uit 1948 voor het eerst stelde dat de Kelten een maankalender gebruikten die bestond uit 13 maanden van elk 28 dagen. Er zijn twee versies van deze Keltische maankalender, een versie die begint op de Winterzonnewende en een versie die begint op Samhain. Elke maand van de Keltische maankalender van Graves draagt de naam van een boom, die meteen ook staat voor één van de letters in het Keltische ‘bomenalfabet’ of ogham.

Ogham bestaat uit vijfentwintig combinaties van streepjes of kerfjes op een centrale lijn. Van ver lijkt het een beetje op Noordse runen. Ogham werd op stenen of houtstaven gekerfd. Als geschreven taal was het erg arbeidsintensief – de Kelten hadden niet voor niets een orale traditie :-) - maar als symbooltaal is het fantastisch. De meeste inscripties die werden gevonden dateren uit de vijfde en de zesde eeuw na Chritus maar de origine van ogham is waarschijnlijk pre-Keltisch. Hoe het werd gebruikt vinden we terug in “The Scholar’s Primer from Scotland”, een transcriptie van de oraal overgeleverde bronnen in Schotland uit de zeventiende eeuw, en “Ogygia” van de Ier Roderic O’Flaherty (1629-1718) op wiens werk Graves zich baseerde voor zijn stelling over de bomenkalender. De theorieen van Graves zijn door andere wetenschappers beaamd en verder uitgewerkt, maar dat de druiden of de Kelten ooit een bomenkalender gebruikten wordt door historici gecontesteerd. Wat niet wegneemt dat veel pagans de bomenkalender als feit aannemen :-)

Ogham wordt dus soms het Keltische bomenalfabet genoemd omdat in de middeleeuwen de traditie ontstond om de namen van de bomen te koppelen aan de individuele letters van het Ogham alfabet. Middeleeuwse wetenschappers dachten dat alle letters overeenkwamen met een boom. Ondertussen weten we dat dat maar gold voor acht van de vijfentwintig letters. Maar laat dat de pret niet drukken :-)

Terug naar Robert Graves. Graves dacht dat het Ogham alfabet een oeroude religie uit het midden-oosten uit de steentijd encodeerde, met ceremonies en rituelen voor de maangodin in haar verschillende vormen. Volgens hem waren de Hebreeuwen, de Grieken en de Kelten allemaal beïnvloed door een oervolk, de “mensen van de zee”, die zich het het tweede millenium voor Christus doorheen Europa verspreidden en hun geloof met zich mee brachten. Ergens onderweg werden hun verhalen gecodeerd in de vorm van een alfabet door dichters, zodat zij hun geheime verering en kennis van de godin konden doorgeven aan zij die geïnitieerd waren en die kennis konden begrijpen. Via de druiden in Gallië werd die kennis doorgegeven aan de dichters en barden van het oude Ierland en Wales. Graves was dus erg geïnteresseerd in de tradities die bestonden rond het “Bomenalfabet” en Ogham en onderzicht de bomenfolklore die rond elk van de letters bestond, met als resultaat de stelling van de bomenkalender.


Berk (Engels: Birch, Iers: Beith): 
1ste maan van het Keltische jaar (24 december tot en met 20 januari)
Kracht, vuur
Zij die haar doel bereikt

Berk wordt geassocieerd met vuur en met de zon. Het begin van alles, de goddelijke vonk. Berk werd  in verband gebracht met Cerridwen en Merlijn. De boom wordt beschouwd als een extra krachtige boom die zowel de creatieve als de destructieve kracht van het vuur in balans brengt. De berk is een boom die gemakkelijk en als één van de eerste opduikt op stukken bosland die door bosbranden werden geteisterd, wat zijn magische krachten voor wedergeboorte perfect symboliseert. Langs de andere kant is berk ook het perfecte aanmaakhout voor vuur. De berk staat voor vruchtbaarheid en genezende magie, nieuw begin, zuivering, bescherming, creativiteit, vruchtbaarheid en geboorte. Pas getrouwde koppeltjes (en koeien! :-)) werden met berkentwijgjes geslagen om vruchtbaarheid te vergroten. De bedjes van nieuw geboren babies werden van berkenhout gemaakt.

Lijsterbes (Engels: Rowan, Iers: Luis):
2de maan van het Keltisch jaar (21 januari tot en met 17 februari)
Wijsheid, bescherming
Zij die denkt

In de zogenaamde “tree lore”, de overlevering, verhalen en oude tradities die rond bomen worden doorgegeven, wordt de lijsterbes “Vrouwe van het Woud” genoemd omwille van zijn sterke associatie met Brighit, godin van wijsheid en bescherming, bewaarster van de heilige vlam. Lijsterbessen die op heilige plekken en steencirkels groeien werden als extra krachtig beschouwd. Zijn bessen bevatten een miniversie van de vijfpuntige ster, het pentagram, symbool voor eeuwige symmetrie, wijsheid en bescherming. Hang lijsterbes aan je voordeur voor bescherming en als welkom voor goede spirits. Meidoorn wordt gebruikt voor hulp en bescherming tegen magie, divinatie, astraal werk, kracht, bescherming, initiatie, genezing, psychische energie, het werken met de spirits van de doden, psu-ychische krachten, persoonlijke kracht en succes. Runes werden op lijsterbessenhoutjes gekerfd. Het hout van de lijsterbes wordt gebruikt voor het maken van staffen, stokken, amuletten en betoveringen.

Es (Engels: Ash, Iers: Ruin): 
3de maan van het Keltisch jaar (18 februari tot en met 17 maart)
Alle betoveringen en magie
Zij die betoveringen weeft

De es is een heilige boom voor de druiden, één van de drieëenheid van “Eik, Es en Doorn”. De es is een boom met buitengewone krachten, een boom die helemaal verweven is met hekserij en ale soorten betoveringen. De es wordt geassocieerd met magisch werk rond de kracht van de zee, rituelen met en rond de oceaan en de zee, karma, magische kracht, genezing en gezondheid, bescherming, liefde, vrouwen, profetische dromen, voorspoed. Es kan worden gebruikt in betoveringen die focus en kracht nodig hebben, en verwijst naar de link tussen de micro- en de macrokosmos. Het is een heel grote boom die helemaal naar de hemel reikt en daardoor symbool staat voor de verbinding met het goddelijke. Hij heeft ook heel dikke en diepe wortels die diep in moeder aarde reiken, wat dan weer symbool staat voor de verbinding met de aarde en de natuur. Omdat de es de aarde en de hemel met elkaar verbond, werd zijn hout gebruikt voor het maken van rituele speren en dolken die het lot konden beïnvloeden. Druidenstaffen werden van essenhout gemaakt. Leg verse esbladeren onder je kussen voor profestische dromen.

Els (Engels: Alder, Iers: Fearn):
4de maan van het Keltische jaar (18 maart tot en met 14 april)
Gezondheid, balans
Zij die het pad vindt

Deze boom was een heilige boom voor de druiden. Hij wordt in vervand gebracht met bescherming en divinatie. Uit de jonge scheuten kan gemakkelijk de kern worden verwijderd om fluitjes te maken. Als je fluitjes van verschillende lengte samenbindt, heb je een panfluit, en het geluid daarvan trekt luchtelementalen aan. Het oude gebruik om “de wind op te fluiten” komt daarvan. Van de els wordt ook gezegd dat hij de omgeving waarin hij groeit verandert. Zijn krachten rond gezondheid en evenwicht zouden uit de elfenwereld komen, omdat natuurspirits graag in de buurt van de els zouden zijn. Van mensen die geboren zijn onder de invloed van de els wordt gezegd dat ze iets magisch in zich hebben, iets uit de elfenwereld. Om die kracht  aan te boren draag je best iets van elshout op je lichaam.

Wilg (Engels:Willow, Iers: Saille):
5de maan van het Keltische jaar (15 april tot en met 12 mei)
Liefde, Water
Zij die observeert

Deze boom is flxibel en past zich gemakkelijk aan en wordt in verband gebracht met het element water (en in iets mindere mate met het element lucht). Het hout van de wilg wordt dikwijls gebruikt voor het maken van toverstaffen omdat een heks gemakkelijker haar gevoelens en intenties kan uitdrukken met een wilgenstaf. Wilg is de poort naar de wereld van water en zijn magische krachten. Mensen geboren onder invloed van wilg kunnen zijn krachten gemakkelijker gebruiken voor liefdesmagie en divinatie. Wilgen houden van water en worden in verband gebracht met maanmagie. Hij wordt gebruikt voor betoveringen, wensen, romantische liefde, genezing, bescherming, vruchtbaarheid, magie voor vrouwen, vrouwelijkheid, liefde, divinatie, vriendschap, vrolijkheid, plezier en vrede.

Hagedoorn of Meidoorn (Engels: Hawthorn, Iers: Huath):
6de maan van het Keltisch jaar (13 mei tot en met 9 juni)
Vruchtbaarheid, creativiteit
Zij die illusies weeft

Hagedoorn wordt geassocieerd met Beltain. De magie van Beltain draait rond liefde, vruchtbaarheid en creativiteit. Het is de magische belofte van de lente, die hoop brengt en leven geeft aan alles rondom ons. Hang een krans van hagedoorn of meidoorn aan je voordeur. Zet hagedoorn rond je huis om geluk en goede spirits aan te trekken. Hagedoorn wordt in verband gebracht met bescherming, liefde en huwelijk, gezondheid, voorspoed, vruchtbaarheid, zuivering, magie rond visserij, zuiverheid, innerlijke reizen, intuitie, vrouwelijke sexualiteit, schoonmaken en geluk. Er wordt gezegd dat spirits van aarde (en het kleine volkje ... Beltain, remember?) de hagedoorn fantastisch vinden en het een heilige boom voor hen is. Hout van de hagedoorn geeft het heetste vuur en staffen gemaakt van hagedoorn zijn het krachtigst.

Eik (Engels: Oak, Iers: Duir):
7de maan van het Keltisch jaar (10 juni tot en met 7 juli)
Wijsheid, edelmoedigheid
Zij die sterk is

Voor de druiden (maar ook voor de oude Grieken) was de eik de koning van het plantenrijk, het is één van de drie heilige bomen (samen met Es en Hagedoorn). Het woord druide zelf betekent in het Grieks “door eik”. De eik symboliseert goddelijke kracht. Door zijn koninklijke conotatie werd hij door de druiden veel gebruikt in rituelen en ceremonies. De druiden gebruikten het woord Duir om de eik te omschrijven, en interessant om te weten is dat dat woord ook poort betekent. De eik werd door de druiden gebruikt als een poort naar wijsheid en naar de anderwereld. Plant een eik rond je huis om je te herinneren aan je goddelijke natuur en zodat je niet vergeet dat alles mogelijk is als je het echt wil! Eik wordt gebruikt in betoveringen voor bescherming, kracht, succes en standvastigheid, stabiliteit, genezing, vruchtbaarheid, gezondheid, geld, potentie en geluk. De druiden luisterden naar het ruisen van de bladeren van de eik en de vogels die in de bopmen huisden voor divinatie.

Hulst (Engels: Holly, Iers: Tinne):
8ste maan van het Keltisch jaar (8 juli tot en met 4 augustus)
Uithoudingsvermogen, Geduld
Zij die heerst

De hulst werd door de druiden geassocieerd met bescherming tegen welke dreiging dan ook, zowel fysiek als spiritueel. De rode bessen van de hulst zijn een symbool voor mannelijke kracht, het altijd brandende vuur. Ze vormen een kleurrijk contrast in het midden van de winter en symboliseren zo dat leven en hoop alles kunnen overwinnen. Hulst wordt in verband gebracht met dood en wedergeboorte (typisch winter!). Hulst wordt gebruikt in magie voor bescherming, prophesy, genezing, dieren, qsex, onkwetsbaarheid, oplettendheid, geluk, heiligheid en consecratie. Het zou ook andere vormen van magie boosten. Hulst kan worden gebruikt in betoveringen die te maken hebben met slaap of rust en om de overgang van de dood te vergemakkelijken. Haal hulstbessen in huis om jezelf te beschermen tegen slechte invloeden. Hulst werkt ook als een beschermend schild tegen magie.

Hazelaar (Engels: Hazel, Iers: Coll):
9de maan van het Keltisch jaar (5 augustus tot en met 1 september)
Inspiratie, Voorspoed
Zij die alles weet

Deze boom werd beschouwd als een levende bron van wijsheid en de hazelnootjes als een krachtig hulpmiddel voor creativiteit en inspiratie. Er werd aangenomen dat hazelaars groeiden in de nabijheid van heilige plekken en magische plaatsen. Het is geen toeval dat in het oude sprookje van Assepoester een hazelaar groeide aan het graf van haar moeder! Men dacht dat in de Bron van wijsheid een hazelaar groeide. De aanwezigheid van hazelaar (net als hagedoorn) werd beschouwd als een voorteken dat magische dingen zouden kunnen gebeuren, als je er maar voor durfde gaan. Hou een hazelnootje in je broekzak of portefeuille als een symbool van creativiteit en voorspoed. Hazelaar wordt gebruikt in magie voor manifestatie, contact met spirits, bescherming, voorspoed, divinatie, pendelen, dromen, wijsheid en kennis, huwelijk, vruchtbaarheid, intelligentie en inspiratie. Hazelaar wordt gebruikt voor het vinden van water met een gevorkte stok (van de hazelaar) en voor het vinden van begraven schatten. Als je buiten bent en snel bescherming nodig hebt, trek dan een cirkel rondom je met een tak van de hazelaar. Als je hulp nodig hebt van plantenspirits, rijg dan hazelnootjes aan een koord en hang ze op in je huis of aan je altaar.

Wijnrank (Engels:Vine, Iers: Muin) of braam volgens sommige bronnen:
10de maan van het Keltisch jaar (2 september tot en met 29 september)
Eeuwigheid, Groei
Zij die onvoorspelbaar is

De manier waarop wijnranken kunnen kronkelen was een bron van verbazing (zelfs nu nog) voor de druiden. De Kelten vertaalden de eigenschap van wijnrank om zich steeds opnieuw te verbinden in prachtige keltische knopen en andere mystieke symbolen. De takken van de wijnrank gaan in alle richtingen maar wel altijd in een circulaire beweging die de eeuwigheid symboliseert en ons doet begrijpen dat we deel uitmaken van iets groters en dat we altijd contact kunen zoeken met de andere lagen van onze wereld (de andere werelden). Gebruik wijnrank als een hulpmiddel om voorspoed te brengen en je bewustzijn uit te breiden.

Klimop (Engels: Ivy, Iers: Gort):
11de maan van het Keltisch jaar (30 september tot en met 27 oktober)
Empathie, Evolutie
Zij die vecht

De eigenschap van deze plant om te blijven groeien en moeilijkheden te overwinnen werd als heilig beschouwd door de druiden. De klimop blijft zich verder verweven en verdihten en dat werd door de druiden beschouwd als een voorteken van continue evolutie en groei, gelijk hoe vijandig de omgeving wel kan zijn. Klimop symboliseert onze wil om naar de hemel te reiken en een hogere spiritualiteit te bereiken. Zijn manier om andere panten en bomen samen te verbinden en zo een groen web te maken symboliseren zijn krachten voor empathie en telepathie.

Riet of stro (Engels: Reed, Iers: Ngetal):
12de maan van het Keltisch jaar (28 oktober tot en met 24 november)
Verbanning, Voorouders
Zij die de geheimen bewaart

Ook al is dit geen boom, toch erden de druiden riet omdat het erg hoog kon groeien in moerassen. Het werd beschouwd als ene heel krachtige “boom” die door de druiden werd gebruikt om te zuiveren en negativiteit af te weren en weg te werken. Riet heeft de eigenschap om negatieve energie te verjagen en je huis te beschermen. Zoals de els kan helpen om contact te zoeken met de natuurspirits en de elfen, zo wordt riet gebruikt om te helpen contact te maken met de voorouders.

Vlier (Engels: Elder, Iers: Ruis):
13de maan van het Keltisch jaar (25 november tot en met 22 december)
De elfenwereld of anderwereld, Genezing
Zij die zoekt

De vlier wordt in verband gebracht met het “oude wijze vrouw” aspect van de godin. Vlier wordt ook de “Oude Vrouwe van de Bomen” genoemd. Vlierbessen die geplukt worden op de vooravond van midzomer zouden de gave van magie schenken en toelaten om de elfen te zien. Vergeet echter nooit om de boom eerst water te geven of een ander offer achter te laten. Volgens sommigen volstaat het om op midzomeravond onder een vlier te staan om het kleine volkje te kunnen zien. De vlier heeft ook genezende eigenschappen en wordt gebruikt om kwade invloeden te verjagen. De druiden gebruikten vlier zowel voor zegeningen als voor vervloekingen :-). Met een staf van vlier kunnen kwade spirits of thoughtforms worden verjaagd. Muziek van fluitjes van vlier heeft dezelfde kracht als ene staf van vlier. De kern van de vlier kan gemakkelijk uit de takken worden gehaald om er fluitjes van te maken. Vlier staat voor het einde in het begin en het begin in het einde, leven in de dood en dood in het leven.

Maretak (Engels: Mistletoe, Iers: Allheal):
Naamloze dag, dag 0 (23 december)
Goden en godinnen
Zij die zoekt

Ook voor de zonnewendes en equinoxen hadden hun eigen boom of plant. Alleen de winterzonnewende kreeg echter ook een eigen dag op de kalender, 23 december, de zogenaamde “naamloze dag”. Die dag werd ook “het Feest van Potentieel” genoemd omdat hij de kracht van veranderinn in zich droeg (net zoals wij vandaga ook nog naar de winterzonnewende kijken). Op deze dag is ons potentieel als zaad in een vruchtbare bodem. Alles kan, alles is mogelijk als je wil maar krachtig genoeg is om het zaad te verwarmen en te doen kiemen.

Deze “tussendag”, tussen het einde van het vorig jaar en het begin van het nieuwe jaar, werd ook “het geheim van de ongehouwen steen” genoemd. Ongehouwen, als in een steen die nog op geen enkele manier werd bewerkt, ruw, zonder vorm, als het ware een maagdelijke steen. Ruwe stenen staan dus symbool voor het ongekende en oneindige potentieel, de ongerealiseerde toekomst. Er wordt gezegd dat Stonehenge werd gemaakt met ongehouwen stenen en daarom zo krachtig is.

Maretak is de winterse tegenhanger van eik. Beide worden als even krachtig beschouwd, iest als yin en yang, licht tegenover donker. De druiden hadden een krachtig ritueel, het “Ritueel van Eik en Maretak”, dat beschreven wordt in de Naturalis Historia van de Romeinse schrijver Plinius, één van de enige teksten die er zijn waarin de druiden en hun praktijken worden beschreven. In dat ritueel klommen de druiden in een heilige eik om maretak te gaan snijden. Daarna offerden ze twee witte stieren en maakten van de maretak een magisch elixir dat alle ziekte, onvruchtbaarheid en de effecten van vergiftiging kon genezen.

Als symbool van goddelijke kracht worden de bessen van de maretak beschouwd als de belichaming van de essentie van de goden en godinnen. Als je de bessen van de maretak perst, krijg je iets dat op sperma lijkt en dat gebruikt werd in krachtige betoveringen en rituelen. De bessen worden gebruikt in liefdeswierook. Maretak houdt kwade invloeden op afstand en wordt gebruikt voor afweer tegen magie. Het wordt ook gebruikt voor genezing (al moet er meteen bij worden gezegd dat maretak erg giftig is! Nooit opeten of uitsmeren op je vel!!)


Bronnen:



Reacties

Populaire posts van deze blog

De heksenrunen

Zuiverende eitjes: egg cleansing

De numerologie van je heksennaam