Het was het afgelopen weekend overal in het nieuws: de Amerikaanse activiste Suzan Shown Harjo wil dat landskampioen AA Gent de indiaan uit het logo van de club weglaat en dat Buffalo Ben en Squaw Mel, de levende mascottes van de club, verdwijnen. Al meer dan veertig jaar voert ze een verbeten strijd tegen sportclubs die beledigende indiaanse namen heben, zoals de Washington Redskins. Het gaat om duizenden clubs, waarvan er ondertussen al veel hun naam hebben veranderd. Dat moet ook gebeuren met AA Gent, zegt mevrouw Harjo, want zelfs al zitten er geen slechte bedoelingen achter, toch kunnen raciaal getinte namen en afbeeldingen een dramatisch effect hebben op het zelfrespect van jongeren die tot die bevolkingsgroep behoren. Dat heeft wetenschappelijk onderzoek aangetoond.
Het logo van de voetbalclub dateert al van 1924 en is geïnspireerd door Buffalo Bill die in 1895 Gent aandeed met zijn Wild West show. De toeschouwers van die shows werden aangemoedigd om "Buffalo!" te roepen, wat oversloeg naar het Gentse studentenleven en vanaf 1920 naar het Gentse voetbal. Nu roept een personage als Buffalo Bill zowiezo gemengde gevoelens op. Het getuigt niet bepaald van goede smaak om voor je plezier bizons af te knallen. Maar het exotische van het wilde westen sprak tot de verbeelding, ook die van ons. Wij speelden op de speelplaats cowboy en indiaan - jawel, op de meisjesschool :-) - en iedereen wou indiaan zijn. Wij waren allemaal fiere squaws. Wisten we toen veel wat die term eigenlijk betekent. Dat weet ik eigenlijk nog maar kort: het is een beledigende verbastering van de indiaanse term voor een vagina, het enige deel van een indiaanse vrouw waarin de blanke mannen geïnteresseerd waren. Native americans zien het als een geweldig scheldwoord. Maar daar waren wij, kleine meisjes, toen niet mee bezig. We wisten nauwelijks wat een vagina was! Eén ding is er ondertussen toch al veranderd in Gent: Squaw Mel is niet meer. Vanaf nu zijn er alleen nog trotse Buffalo's.
Squaw Mel mag dan Buffalo Mel geworden zijn, AA Gent is niet van plan zijn logo aan te passen. Volgens hen draait de indiaan in het clublogo juist rond teamspirit, kracht, doorzettings- en incasseringsvermogen en spirit. Het is de indiaan zoals hij werd voorgesteld in de boeken van Karl May, die ik in mijn kinderjaren verslond. In mijn ogen waren Old Shatterhand en zijn vriend Winnetou helden. Indianen waren fascinerende en bewonderenswaardige wezens die keer op keer onrechtvaardig werden behandeld maar daar toch sterk en ongeschonden uit kwamen. Als ik daar nu over terugmijmer, moet ik ook denken aan het concept van de edele wilde van Jean-Jacques Rousseau, dat al van 1755 dateert. Volgens hem was de burgerlijke maatschappij de tegenpool van de primitieve mens, die in zijn natuurlijke, instinctieve staat gelukkig was en vrij en onafhankelijk leefde. Van zodra land werd afgebakend, was de basis gelegd voor oorlog, bloedvergieten, rijkdom, machtsmisbruik en de algemene teloorgang van het paradijs. Winnetou was in mijn ogen de verpersoonlijking van rechtvaardigheid en burgerschap. Het klinkt misschien gek, maar waarschijnlijk hebben personages als Winnetou mijn manier van kijken naar de wereld om me heen mee bepaald ...
In het echt was het nog veel erger dan in de boeken van Karl May. Indianen werden van hun land verdreven en kwijnden weg in reservaten, hun kinderen werden afgenomen en in christelijke instituten gestoken, en een volk werd geknecht, verraden, vermoord en kapot gemaakt. Geen wonder dat het allemaal zo gevoelig ligt.
Reacties