Trance Fantasy
Pokkedonker. Er is geen ander woord voor afgelopen weekend met nieuwe maan, maar dat kwam mooi uit met het scenario dat we in elkaar hadden geschreven voor Caege, de "live" waar ik mee aan werk. Het ging om een monster dat ooit bijna de wereld had opgevreten en toen met veel moeite was opgesloten. Nu was die Schaduw van Nemseh, zoals het ding heette, per ongeluk losgemaakt zodat de maan al twee weken niet meer scheen. De spelers moesten het terug opgesloten zien te krijgen.
Bart en ik doen al vele jaren mee met LARP, ofte Live Action Role Play. Basicly gaat het over een grote groep mensen die zich in middeleeuws aandoende fantasy kledij hullen en elkaar tijdens een zogenaamde "live" de kop proberen in te slaan met latex zwaarden. Zo lijkt het toch :-)
Caege wordt twee maal per jaar georganiseerd en is reuzeleuk om aan mee te werken. Alleen viel het dit jaar wel twee maal bijzonder slecht voor mij: een week voor het live weekend startten de trainingssessies weer van de showproductie waar ik dit jaar op werk. Dat betekende dat ik de afgelopen weken elke dag zo ongeveer tot een uur of tien elf op mijn productiekantoortje zat om alles voorbereid te krijgen. Om dat te combineren met het schrijven van scenario's voor een LARP-weekend, de covenmeetings en de schildercursus die ik net was begonnenn was absoluut geen sinecure ...
Maar het was wel leuk, vooral omdat er deze keer een heel nieuw volk uitgeschreven moest worden, een soort van voodoo-woestijnvolk, dat leeft in wat je zou kunnen omschrijven als een fantasy versie van Egypte. Dat leek me wel wat, niet alleen omdat ik ooit al zo'n voodoo (of vodoun) personage had gespeeld, maar ook omdat het me wel interessant leek om de achtergrond van voodoo uit te pluizen en te zien in welke mate we dat konden gebruiken voor dat nieuwe volkje.
Het werden de Nem-Kherehim: een combinatie van voodoo, menseneters, elfengoden uit vroegere Caege cycli en trance prophecy. Waar Arcadia al niet goed voor is, he :-)
---
De Nem-Kherehim
De Nem-Kherehim (of Those Who Are Joined With Nem) aka de "Woestijnvodoun" zijn een woestijnvolk van mensen. Zij waren duizenden jaren geleden dienaren van de Danu'an (dark elves) die werden ingezet voor het onderhouden van gebouwen, kerkhoven, plantsoenen, enz. ... Door de eeuwen heen zijn de Danu'an in deze streek zo goed als verdwenen evenals gebouwen, e.d. die van hun aanwezigheid zouden kunnen getuigen. Het enige dat gebleven is, is het zand en de necropool van de Danu'an waar de Nem-Kherehim zich hebben teruggetrokken en die ze dus ook zijn blijven onderhouden.
De Nem-Kherehim geloven in Nem (Moeder Aarde) die alle aspecten van het leven omvat. De Nem-Kherehim geloven heel erg in de cirkel van het leven en de persoonlijke band van elk lid van de stam met Nem, de grote moeder waaruit zij worden geboren en waar zij naar terugkeren bij hun dood. Zij vrezen de dood niet, het is slechts één van de aspecten van Nem. De Nem-Kherehim verdelen de cirkel van het leven in dag (zon, het leven) en nacht (maan, de dood). Nefer-Nem (de stralende Nem) wordt tijdens de nacht Nem-Seh (de duistere Nem); haar gemaal Nem-Seth (de krijger-magiër van Nem) verandert niet. Het vrouwelijk aspect komt overeen met de elfengodin Ninquilana, het mannelijke aspect met de elfengod Celestinus. Eigenlijk zijn het allemaal aspecten van dezelfde godin Nem, die gewoon staan voor verschillende aspecten van het leven: vruchtbaarheid, dood, liefde, wijsheid, kracht, enz. ... Elk van deze aspecten heeft wel een eigen identiteit, symbolen, liederen, voorwerpen, enz. … Ze zijn als het ware aparte goden, ook al zijn ze allemaal terug te brengen tot de grote Nem.
Deze persoonlijke band met Nem komt tot uiting in de naamgeving van de Nem-Kherehim : de naam van Nem komt in elke naam voor. Namen bestaan steeds uit twee delen: het eerste deel is de formele naam (iemands functie), het tweede deel is de "gewone" naam. Net als de schaduw wordt de naam beschouwd als een levend deel van elk individu. Het is belangrijk om de naam meteen bij de geboorte aan de baby te geven, anders kan het individu niet correct geboren worden omdat dan de band met Nem niet goed tot stand kan komen. De Nem-Kherehim geloven ook dat zolang iemands naam wordt herinnerd, een gestorvene eeuwig kan verderleven bij Nem. Iemands naam heeft dus een zekere macht over dat individu, vandaar dat de Nem-Kherehim voorzichtig omspringen met hun echte naam en eerder door het leven gaan met een roepnaam. Dit kan een afkorting zijn van zijn naam of een nicknaam.
Maatschappij
De maatschappij van de Nem-Kherehim is een cultuscultuur. Heel het leven van de Nem-Kherehim draait rond hun geloof in Nem, de grote moeder, brenger van leven en dood. De stam is niet heel groot, het wonder van de geboorte wordt terecht als een wonder van Nem beschouwd en zwangere vrouwen en moeders met kinderen kunnen rekenen op veel respect.
De Nem-Kherehim leven van de schapenteelt. Ze verbouwen tevens wat graan en verzamelen bessen, wortels en noten in de oasen waar hun schapen grazen. Ze leven zij aan zij met de waternimfen en bosnimfen die die oasen bevolken, beide rassen laten elkaar gerust en gaan elkaar zelfs uit de weg als ze kunnen. Voor de Nem-Kherehim zijn deze wezens ook kinderen van Nem, zij het niet het uitverkoren volk.
Alle Nem-Kherehim zijn eigenlijk priesters van Nem. Kinderen worden al van jongsafaan opgeleid in hun geloof. De meest beloftevolle onder hen stromen door naar de verschillende functies die deze maatschappij draaiende houden.
Toth-Hap-Nem:
De stam wordt geleid door de Toth-Hap-Nem - de spreker van Nem. Deze hogepriester(es) van Nem is de machtigste priester van Nem die de stam rijk is. Hij wordt aangewezen door Nem in een ceremonie waarbij de godin via het lichaam van de hogepriester in functie spreekt. Zo is de opvolging verzekerd. De Toth-Hap-Nem is meteen ook diegene die recht spreekt en betwistingen beslecht. Zelfs voor zware straffen zal hij zelden de doodstraf uitkiezen. Daarvoor hebben de Nem-Kherehim te veel respect voor het leven en bovendien is de dood geen straf maar voor sommigen zelfs een zegen aangezien ze dan mee mogen met Nem-Seh. De Toth-Hap-Nem wordt bijgestaan door een andere priester(es) of Hap-Nem. Nem kiest via het lichaam van de Toth-Hap-Nem deze jonge opvolger uit de meest beloftevolle kinderen en de hogepriester(es) leidt hem op om zijn taak over te nemen als het Nem behaagt hem tot zich te roepen of als hij niet meer in staat zou zijn zijn functie uit te oefenen. Deze priester - die al van kindsbeen af wordt opgeleid - is in alles zijn persoonlijke assistent en scribent. Deze assistent is ook de enige die van zijn leermeester de taal van de Ouden wordt bijgebracht.
Nem-Khopesh en Nefer-Nem-Tasereth:
De hogepriester heeft een aantal acolieten die enkel dienen als "vessel" voor Nem en Nem-Seth als zij zich manifesteren tijdens de ceremonies. Om te vermijden dat beide goden willekeurig mensen zouden gaan bezitten, werden deze functies in het leven geroepen.
De beste krijger van de stam krijgt de eer om bezeten te worden door Nem-Seth. Hij wordt het "Zwaard van Nem", de Nem-Khopesh (wat enerzijds verwijst naar de viriliteit van de gemaal van Nem, en anderzijds naar zijn vaardigheid als krijger). Deze eer wordt elk jaar opnieuw bekeken en eventueel aan iemand anders doorgegeven op het feest van Nem-Seth in de zomer, waarbij middels vrienschappelijke doch doodernstige schermutselingen wordt beslist wie het komende jaar Nem-Seth mag ontvangen. Ook al wordt er eventueel een nieuwe Nem-Khopesh gekozen, dan behoudt de oude wel zijn rechten, alleen is hij niet meer de eerste in de lijn.
De Nefer-Nem-Tasereth (de "Mooie Roos van Nem") is de vrouwelijke tegenhanger hiervan. Elk jaar wordt de mooiste maagd van de Nem-Kherehim aangeduid in deze functie. Zij ontvangt Nem (Nem-Seh of Nefer-Nem) in zich, wat beschouwd wordt als de grootste eer die iemand te beurt kan vallen. De meeste Nefer-Nem-Tasereth worden tijdens hun bezetenheid ontmaagd door de Nem-Khopesh - daar zorgt vruchtbaarheidsgodin Nem wel voor - en bevallen van een kind. Zo worden de beste genen van de stam doorgegeven. Daarom staan kinderen ook in hoog aanzien en maakt hun afkomst niet echt veel uit. De relatie tussen Nem-Khopesh en Nefer-Nem-Tasereth leidt vaak tot langdurige relaties die omgezet worden in een huwelijk.
Hap-Nem:
De Hap-Nem zijn priesters van Nem die de hogepriester helpen bij de dagelijkse taken en het uitwerken van de ceremonies. Zij leren de kinderen de verhalen en geschiedenis van hun stam. De stam heeft een orale traditie. Zij kunnen het schrift - de taal van de ouden - niet. Het zijn ook Hap-Nem die de kinderen van de stam onderwijzen over de goedheid van Nem en Nem-Seth en die hen alles leren wat ze moeten weten.
Ceremonies van de Nem-Kherehim
De Nem-Kherehim voeden alle aspecten van Nem door middel van uitgebreide ceremonies. Afhankelijk van het doel en de aanbeden godheid - Nefer-Nem, Nem-Seh of Nem-Seth - variëren de ceremonies. De deelnemers gebruiken muziek, zang en dans om de god aan te zetten de wereld van de stervelingen te betreden en zich aan het offer te goed te doen.
De meeste Nem-Kherehim ceremonies vinden buiten plaats, waar zij een groot vuur aansteken. Dat vuur symboliseert de weg waarlangs de goden binnenkomen en de goddelijke energie de gelovigen bereikt. Naast het vuur staat ook een altaar met daarop voorwerpen en symbolen die de goden die worden opgeroepen gunstig moeten stemmen.
Een typische ceremonie om de goden te voeden begint met liturgisch gebed, getromel en gezang. Voor elke god zijn er specifieke gezangen en trommelritmes. Tijdens de plechtigheid wordt Nem verwelkomd door de de priester(es) van Nem - de Toth-Hap-Nem. Nadat hij de ratel van het altaar heeft gepakt, begroet de priester eerst Nem-Seh, de godin van de kruispunten en de bewaakster van de poorten naar de godenwereld en vraagt haar om de poort te openen. Daarna begroet hij eerbiedig de vier windstreken door te buigen en de ratel te schudden, waarbij elke windstreek staat voor één van de drie aspecten van Nem en Nem zelf, de grote moeder.
Eens dit gebeurd is, komen de Nem-Kkopesh, het "zwaard van Nem", en de Nefer-Nem-Tasereth, de "gewijde schoot van Nem", de rituele ruimte binnen. De Nem-Khopesh is de beste krijger van de stam. Hem valt de eer te beurt Nem-Seth in zich te mogen opnemen tijdens de ceremonie. Nefer-Nem-Tasereth is een jonge maagd die tijdens de ceremonie Nem-Seh of Nefer-Nem mag ontvangen. De priester kust het zwaard van de Nem-Khopesh, kust de Nefer-Nem-Tasereth en groet opnieuw de vier windstreken waar de goden toekijken. Met meel tekent de priester de ceremoniële naamhiëroglyfen van Nem op de grond terwijl de zangers en dansers bloemblaadjes scheuren en op de grond gooien.
Eens de naamhiëroglyfen getekend, worden ze met alcohol besprenkeld en worden één voor één kleine offers en voorwerpen op elk van de tekens gezet, bijvoorbeeld een fles rum, kaarsen, bloemen, voedsel. De priester schudt boven elk symbool zijn ratel, mompelt gebeden en plaatst een kaars in het midden. Het doel van de hiëroglyfen is om de god(en) in kewstie op te roepen en op één punt te concentreren. Muziek en dans trekken Nem en haar gemaal aan, maar de naamhiëroglyfen bezitten een krachtiger magie en dwingen de goden om zich te manifesteren.
Ondertussen wordt er getrommeld. Telkens verandert het ritme van de roffels. Het gaat steeds sneller: eerst verschijnt Nem-Seth en daarna pas Nem-Seh of Nefer-Nem. In tegenstelling tot wat zou kunnen gedacht zijn Nem-Seh en Nefer-Nem zowel 's nachts als overdag oproepbaar, ook al prefereren ze elk hun eigen dagdeel. Slechts één van hen kan echter tegelijk aanwezig zijn, aangezien zij allebei eigenlijk Nem zijn.
De goden maken hun aanwezigheid bekend door bezetenheid. Bezetenheid is de grootste gunst die een god aan een aanwezige kan verlenen. Het wordt gezien als een bewijs dat de honger is gelenigd. De Nem-Khopesh en de Nefer-Nem-Tasereth worden speciaal hiertoe aangewezen, maar de Toth-Hap-Nem kan ook iemand anders aanduiden die de eer krijgt om Nem of haar gemaal in zich te ontvangen. De bezetenen gedragen zich zoals de god en nemen al zijn eigenaardigheden over. Als de bezetenheid over is, is de gelovige uitgeput maar ongedeerd en herinnert hij zich niets. Als Nem-Seh opdaagt zal ze haar schunnige losbandige seksuele aard aan de aanwezigen opdringen om iedereen uit te dagen.
Nadat de goden zijn vereerd en verwelkomd is het tijd voor de echte offers, die de goden moeten voeden. Het bloedoffer is de climax van de plechtigheid. De dieren (of mensen) die worden geofferd worden met baden, parfums en poeders op de ceremonie voorbereid en voor de gewijde executie krijgen ze goddelijk voedsel te eten. Na hun dood wordt hun bloed opgevangen in een kom, vermengd met zout, stroop en alcohol en door de priester op de lippen van de gelovigen gesmeerd. Het dode dier/mens wordt bestrooid met meel in de vorm van de naamhiëroglyfen van de goden, met bloemen en met kleine offergaven om hem te bedanken voor zijn offer en hem te begeleiden op zijn tocht door de geestenwereld. Tenslotte wordt het vlees bereid om door de goden en de gelovigen te worden opgegeten, waarbij de Nem-Kherehim geloven dat de krachten van het geofferde lichaam opgenomen worden door de gelovigen.
De goden van de Nem-Kherehim
De Nem-Kherehim geloven in Nem (Moeder Aarde) die alle aspecten van het leven omvat, en haar gemaal Nem-Seth. De Nem-Kherehim verdelen de cirkel van het leven in dag (zon, het leven) en nacht (maan, de dood). Nefer-Nem (de stralende Nem) wordt tijdens de nacht Nem-Seh (de duistere Nem); haar gemaal Nem-Seth (de krijger-magiër van Nem) verandert niet.
Het vrouwelijk aspect komt overeen met de elfengodin Ninquilana, het mannelijke aspect met de elfengod Celestinus.
Eigenlijk zijn het allemaal aspecten van dezelfde godin Nem, die gewoon staan voor verschillende aspecten van het leven: vruchtbaarheid, dood, liefde, wijsheid, kracht, enz. ... Elk van deze aspecten heeft wel een eigen identiteit, symbolen, liederen, voorwerpen, enz. … Ze zijn als het ware aparte goden, ook al zijn ze allemaal terug te brengen tot de grote Nem.
Nem-Seh (de duistere Nem)
Nemseh is de godin van de rituelen (een ritueel is steeds een versmelten van de verschillende werelden waar zij de sleutel toe heeft), de poortwachtster en de bewaakster van kruispunten, die worden gezien als plaatsen waar de verschillende werelden elkaar raken en waar mensen in contact kunnen treden met de godenwereld (geheime boodschappen voor de goden worden achtergelaten op kruispunten samen met een klein offer, onder de vorm van boodschapperpopjes waarin een briefje met een verzoek is geschoven).
Zij wordt voorgesteld als een grote, mankende vrouw. Zij is helemaal in het zwart gekleed, met een witgekalkt gezicht. Zij is de machtigste godin van de Nem-Kherehim.
Nemseh bewaakt de toegang tot de geestenwereld. Als Vrouwe van de kruispunten kan zij je helpen de weg terug te vinden als je verdwaald bent en je wijzen waar zoekgeraakte eigendommen zich bevinden. Ze kan echter ook haar slechtste kant laten zien als ze geërgerd is of jou niet goed gezind is. Dan kan ze je laten verdwalen en chaos in je leven veroorzaken.
Nemseh is de bewaker van de deuren van tempels en huizen. Zij is de machtigste godin van alle communicatie tussen leven en dood. Zij bewaakt de doden en heerst over het libido. Zij heeft de zeggenschap over de menselijke kwetsbaarheid en sterfelijkheid, over de schepping en de beeïndiging van het leven. Haar eren is een eerbewijs aan de geesten van de voorouders en het voortzetten van de traditie. Zij heeft sterk helende krachten.
Haar symbolen zijn de sleutel en de ankh, die staat voor het snijpunt van het hiernamaals en onze wereld. Boven de deuren van de Nem-Kherehim vind je dan ook steevast een zwarte ankh die bescherming afroept van Nemseh. Andere symbolen zijn een stok of staf (aangezien ze mankt), de cobra (wiens gif zowel kan gebruikt worden als antigif of om te doden) evenals de kleuren zwart en paars.
Nemseh houdt van alcohol en lekker eten. Zij is ook bijzonder gesteld op de stapeltjes botten die op kruispunten voor haar worden achtergelaten.
Als gelovigen door Nemseh worden bezeten lijken ze een halve meter te groeien. Ze gedragen zich liederlijk en onuitstaanbaar, maken sarcastische opmerkingen over de dood en steken de draak met sex. Met witgemaakte gezichten banen ze zich vloekend en ellebogend een weg doorheen de gelovigen. De Nem-Kherehim zien haar graag komen want zij zorgt tijdens de ceremonie dikwijls voor de komische noot.
Elk jaar wordt op de necropool eind oktober een groot feest voor Nemseh gehouden. Gedurende twee dagen ontsnapt Nemseh uit de onderwereld om amok te maken in het land van de levenden. Mensen verdringen zich op de necropool om plengoffers te brengen aan zwart gemaakte graven die met schedels, bloemen en kaarsvet zijn versierd. Er worden zo’n grote hoeveelheden alcohol geconsumeerd - Nem-Seh houdt van alcohol - dat er een zware alcoholdamp boven de begraafplaats hangt. De menigte zingt schunnige liedjes en in die atmosfeer van wilde overgave gedragen veel gelovigen zich als Nemseh (ze zijn zogezegd bezeten). Sommigen dragen met opzet zwart en paars om haar uit te nodigen bezit van hen te nemen. Tijdens dit feest wordt een heus feestmaal bereid voor Nemseh en de geesten van de voorouders. Niemand mag hiervan eten. De stamleider vult na enkele uren een grote kom met gerechten van het feestmaal en verdeelt die over de vier windstreken - die staan voor Nem-Seh, Nefer-Nem, Nem-Seth en uiteraard Nem zelf - en de kruispunten waar Nemseh de Vrouwe van is. Daarna wordt een tweede kom opzij gehouden voor de kinderen. Daarna pas en enkel als nog overblijft mag de rest van de aanwezigen aanschuiven voor het feestmaal. Wee diegene die niet kan wachten en op die manier Nemseh beledigt!
Nefer-Nem (de stralende Nem)
Nefer-Nem is de grote matriarchale figuur van de Nem-Kherehim. Ze is een hardwerkende en onafhankelijke vrouw die haar kroost desnoods ten koste van haar leven zou beschermen. Ze wordt aanzien als de geestelijke moeder van alle mensen (of Nem-Kherehim). Ze is tevens de godin van de liefde en van de schoonheid. Ze wordt voorgesteld als een grote, mooie vrouw en geldt als het summum van charme. Ze is beeldschoon maar niet ijdel. Ze draagt een kroon en wordt omring door sieraden en opsmuk. Haar seksualiteit is uitgesproken maar niet vulgair. Ze schuwt de vleselijke lusten niet (zie verder).
Haar symbolen zijn de witte woestijnvos, witte lampionnen en kaarsen en een kom bloed met messen. Ze houdt van alcohol, geroosterd varkensvlees, zoetigheid, make-up, kostbare kleding, parfum, sex en bloemen.
Ze kan echter ook meedogenloos zijn voor haar kroost - de Nem-Kherehim - als ze niet luisteren naar hun moeder.
Als Nefer-Nem het lichaam van een gelovige binnengaat, is ze arrogant en recht op de man af. De bezetene kijkt als een leeuw om zich heen en spant zijn vuisten. Ze vraagt meestal om gebraden vlees want ze heeft altijd honger. Dikwijls vraagt ze ook om een mystiek huwelijk met een levende, die ze vervolgens met extra zorg en bescherming omringt (ze worden extra resistent, genezen gemakkelijker, raken minder snel gewond, enz. ...). Nadat Nefer-Nem het huwelijk vleselijk heeft voltrokken zal de Toth-Hap-Nem de dag nadien voltrekken tijdens een echte huwelijksceremonie waarbij Nefer-Nem haar eigen huwelijksparner "bezit". Het is overigens verstandig met Nefer-Nem te trouwen als ze daarom vraagt want ze kan je ziek maken tot je toegeeft. Ze is de patrones van alle geslachtsrijpe vrouwen, die ze graag “bezit”.
Nem-Seth (de krijger-magier van Nem)
Nemset is de gemaal van Nem. Hij is enerzijds de nobele en dappere krijger die vecht voor gerechtigheid, maar als hij niet regelmatig wordt gevoed, kan hij in woede ontsteken. Hij heerst over water en ijzer, over smidswerk en oorlog, en belichaamt de mannelijke kracht. Hij is de beschermer van soldaten en de schutspatroon van de landbouwers. Hij staat voor de oogst, zowel in de betekenis van succes in de oorlog als het binnenhalen van de gewassen. Toch is hij een vriendelijke en bescheiden god.
Hij wordt afgebeeld als een grote man met een rode militaire tuniek met gouden knopen en epauletten, of in heel eenvoudige kledij met een rode halsdoek. Zijn symbolen zijn een in de grond gestoken zwaard, rode sjaals, vlaggen, vreemd gevormde stukken hout of rots, stenen. Hij houdt van alcohol, water (om in te zitten, niet om te drinken), bloemen, goede tabak, noten, en de kleuren rood en groen.
Anderzijds is Nem-Seth ook de heerser van de bomen en de rotsen. Hij symboliseert de geheime schuilplaatsen die in duistere grotten te vinden zijn, maar ook de geheimen van de kruidengeneeskunst. Hij is de beschermheer van de regen, het water in de oasen en de heer van alle magiërs. Hij staat voor initiatie en genezing, voor toewijding en wijsheid.Nem-Seth is bescheiden en neemt slechts schoorvoetend bezit van gelovigen. Hij is geen braller met grote verhalen, en verkiest eigenlijk de eenzaamheid van het water. Gelovigen van wie hij toch bezit neemt worden aangetrokken door water aangezien hij daar meestal in verblijft. Bomen worden als het heiligdom van Nem-Seth beschouwd en vaak worden ze beschilderd en versierd. Kleine offers, kommetjes water en brandende kaarsen worden 's nachts tussen hun wortels gezet.
Als Nem-Seth echter dronken wordt, en dat gebeurt wel eens tijdens een ceremonie, kan hij echter veranderen in een onbetrouwbare, opschepperige, ijdele dronkelap. Dan is hij een driftkop die ruzie zoekt en altijd vindt, al moet hij ze zelf stoken. Een dronken Nemset wordt ook geassocieerd met ongebrijdelde lust en viriliteit, hij wordt de tegenpool van zijn eigen beminnelijke zelf. Als gelovigen op dat moment door hem bezeten zijn, beginnen ze te snuiven en te grommen, en dan gedragen ze zich letterlijk als een wild beest zonder enige morele belemmering (seks, drugs en rock’n’roll). Daarna stuift Nemset meestal naar de plaats waar vlees - dierlijk of menselijk - voor hem is klaargezet, waar hij zich te goed doet aan het feestmaal.
Elk jaar wordt er in het midden van de zomer een feest ter ere van Nemset gehouden waarop alle gelovigen welkom zijn. Ze zijn gekleed in rode sjaals en kledij met rode biezen en ze trekken naar de Grote Oase, waarvan wordt gezegd dat ze genezende en magische krachten zou hebben als de zon het hoogst staat. Ze komen om te bidden, gunsten te vragen en beloften aan Nemset in te lossen. Het is ook tijdens dit feest dat wordt beslist wie de volgende Nem-Khopesh wordt.
Bart en ik doen al vele jaren mee met LARP, ofte Live Action Role Play. Basicly gaat het over een grote groep mensen die zich in middeleeuws aandoende fantasy kledij hullen en elkaar tijdens een zogenaamde "live" de kop proberen in te slaan met latex zwaarden. Zo lijkt het toch :-)
Caege wordt twee maal per jaar georganiseerd en is reuzeleuk om aan mee te werken. Alleen viel het dit jaar wel twee maal bijzonder slecht voor mij: een week voor het live weekend startten de trainingssessies weer van de showproductie waar ik dit jaar op werk. Dat betekende dat ik de afgelopen weken elke dag zo ongeveer tot een uur of tien elf op mijn productiekantoortje zat om alles voorbereid te krijgen. Om dat te combineren met het schrijven van scenario's voor een LARP-weekend, de covenmeetings en de schildercursus die ik net was begonnenn was absoluut geen sinecure ...
Maar het was wel leuk, vooral omdat er deze keer een heel nieuw volk uitgeschreven moest worden, een soort van voodoo-woestijnvolk, dat leeft in wat je zou kunnen omschrijven als een fantasy versie van Egypte. Dat leek me wel wat, niet alleen omdat ik ooit al zo'n voodoo (of vodoun) personage had gespeeld, maar ook omdat het me wel interessant leek om de achtergrond van voodoo uit te pluizen en te zien in welke mate we dat konden gebruiken voor dat nieuwe volkje.
Het werden de Nem-Kherehim: een combinatie van voodoo, menseneters, elfengoden uit vroegere Caege cycli en trance prophecy. Waar Arcadia al niet goed voor is, he :-)
---
De Nem-Kherehim
De Nem-Kherehim (of Those Who Are Joined With Nem) aka de "Woestijnvodoun" zijn een woestijnvolk van mensen. Zij waren duizenden jaren geleden dienaren van de Danu'an (dark elves) die werden ingezet voor het onderhouden van gebouwen, kerkhoven, plantsoenen, enz. ... Door de eeuwen heen zijn de Danu'an in deze streek zo goed als verdwenen evenals gebouwen, e.d. die van hun aanwezigheid zouden kunnen getuigen. Het enige dat gebleven is, is het zand en de necropool van de Danu'an waar de Nem-Kherehim zich hebben teruggetrokken en die ze dus ook zijn blijven onderhouden.
De Nem-Kherehim geloven in Nem (Moeder Aarde) die alle aspecten van het leven omvat. De Nem-Kherehim geloven heel erg in de cirkel van het leven en de persoonlijke band van elk lid van de stam met Nem, de grote moeder waaruit zij worden geboren en waar zij naar terugkeren bij hun dood. Zij vrezen de dood niet, het is slechts één van de aspecten van Nem. De Nem-Kherehim verdelen de cirkel van het leven in dag (zon, het leven) en nacht (maan, de dood). Nefer-Nem (de stralende Nem) wordt tijdens de nacht Nem-Seh (de duistere Nem); haar gemaal Nem-Seth (de krijger-magiër van Nem) verandert niet. Het vrouwelijk aspect komt overeen met de elfengodin Ninquilana, het mannelijke aspect met de elfengod Celestinus. Eigenlijk zijn het allemaal aspecten van dezelfde godin Nem, die gewoon staan voor verschillende aspecten van het leven: vruchtbaarheid, dood, liefde, wijsheid, kracht, enz. ... Elk van deze aspecten heeft wel een eigen identiteit, symbolen, liederen, voorwerpen, enz. … Ze zijn als het ware aparte goden, ook al zijn ze allemaal terug te brengen tot de grote Nem.
Deze persoonlijke band met Nem komt tot uiting in de naamgeving van de Nem-Kherehim : de naam van Nem komt in elke naam voor. Namen bestaan steeds uit twee delen: het eerste deel is de formele naam (iemands functie), het tweede deel is de "gewone" naam. Net als de schaduw wordt de naam beschouwd als een levend deel van elk individu. Het is belangrijk om de naam meteen bij de geboorte aan de baby te geven, anders kan het individu niet correct geboren worden omdat dan de band met Nem niet goed tot stand kan komen. De Nem-Kherehim geloven ook dat zolang iemands naam wordt herinnerd, een gestorvene eeuwig kan verderleven bij Nem. Iemands naam heeft dus een zekere macht over dat individu, vandaar dat de Nem-Kherehim voorzichtig omspringen met hun echte naam en eerder door het leven gaan met een roepnaam. Dit kan een afkorting zijn van zijn naam of een nicknaam.
Maatschappij
De maatschappij van de Nem-Kherehim is een cultuscultuur. Heel het leven van de Nem-Kherehim draait rond hun geloof in Nem, de grote moeder, brenger van leven en dood. De stam is niet heel groot, het wonder van de geboorte wordt terecht als een wonder van Nem beschouwd en zwangere vrouwen en moeders met kinderen kunnen rekenen op veel respect.
De Nem-Kherehim leven van de schapenteelt. Ze verbouwen tevens wat graan en verzamelen bessen, wortels en noten in de oasen waar hun schapen grazen. Ze leven zij aan zij met de waternimfen en bosnimfen die die oasen bevolken, beide rassen laten elkaar gerust en gaan elkaar zelfs uit de weg als ze kunnen. Voor de Nem-Kherehim zijn deze wezens ook kinderen van Nem, zij het niet het uitverkoren volk.
Alle Nem-Kherehim zijn eigenlijk priesters van Nem. Kinderen worden al van jongsafaan opgeleid in hun geloof. De meest beloftevolle onder hen stromen door naar de verschillende functies die deze maatschappij draaiende houden.
Toth-Hap-Nem:
De stam wordt geleid door de Toth-Hap-Nem - de spreker van Nem. Deze hogepriester(es) van Nem is de machtigste priester van Nem die de stam rijk is. Hij wordt aangewezen door Nem in een ceremonie waarbij de godin via het lichaam van de hogepriester in functie spreekt. Zo is de opvolging verzekerd. De Toth-Hap-Nem is meteen ook diegene die recht spreekt en betwistingen beslecht. Zelfs voor zware straffen zal hij zelden de doodstraf uitkiezen. Daarvoor hebben de Nem-Kherehim te veel respect voor het leven en bovendien is de dood geen straf maar voor sommigen zelfs een zegen aangezien ze dan mee mogen met Nem-Seh. De Toth-Hap-Nem wordt bijgestaan door een andere priester(es) of Hap-Nem. Nem kiest via het lichaam van de Toth-Hap-Nem deze jonge opvolger uit de meest beloftevolle kinderen en de hogepriester(es) leidt hem op om zijn taak over te nemen als het Nem behaagt hem tot zich te roepen of als hij niet meer in staat zou zijn zijn functie uit te oefenen. Deze priester - die al van kindsbeen af wordt opgeleid - is in alles zijn persoonlijke assistent en scribent. Deze assistent is ook de enige die van zijn leermeester de taal van de Ouden wordt bijgebracht.
Nem-Khopesh en Nefer-Nem-Tasereth:
De hogepriester heeft een aantal acolieten die enkel dienen als "vessel" voor Nem en Nem-Seth als zij zich manifesteren tijdens de ceremonies. Om te vermijden dat beide goden willekeurig mensen zouden gaan bezitten, werden deze functies in het leven geroepen.
De beste krijger van de stam krijgt de eer om bezeten te worden door Nem-Seth. Hij wordt het "Zwaard van Nem", de Nem-Khopesh (wat enerzijds verwijst naar de viriliteit van de gemaal van Nem, en anderzijds naar zijn vaardigheid als krijger). Deze eer wordt elk jaar opnieuw bekeken en eventueel aan iemand anders doorgegeven op het feest van Nem-Seth in de zomer, waarbij middels vrienschappelijke doch doodernstige schermutselingen wordt beslist wie het komende jaar Nem-Seth mag ontvangen. Ook al wordt er eventueel een nieuwe Nem-Khopesh gekozen, dan behoudt de oude wel zijn rechten, alleen is hij niet meer de eerste in de lijn.
De Nefer-Nem-Tasereth (de "Mooie Roos van Nem") is de vrouwelijke tegenhanger hiervan. Elk jaar wordt de mooiste maagd van de Nem-Kherehim aangeduid in deze functie. Zij ontvangt Nem (Nem-Seh of Nefer-Nem) in zich, wat beschouwd wordt als de grootste eer die iemand te beurt kan vallen. De meeste Nefer-Nem-Tasereth worden tijdens hun bezetenheid ontmaagd door de Nem-Khopesh - daar zorgt vruchtbaarheidsgodin Nem wel voor - en bevallen van een kind. Zo worden de beste genen van de stam doorgegeven. Daarom staan kinderen ook in hoog aanzien en maakt hun afkomst niet echt veel uit. De relatie tussen Nem-Khopesh en Nefer-Nem-Tasereth leidt vaak tot langdurige relaties die omgezet worden in een huwelijk.
Hap-Nem:
De Hap-Nem zijn priesters van Nem die de hogepriester helpen bij de dagelijkse taken en het uitwerken van de ceremonies. Zij leren de kinderen de verhalen en geschiedenis van hun stam. De stam heeft een orale traditie. Zij kunnen het schrift - de taal van de ouden - niet. Het zijn ook Hap-Nem die de kinderen van de stam onderwijzen over de goedheid van Nem en Nem-Seth en die hen alles leren wat ze moeten weten.
Ceremonies van de Nem-Kherehim
De Nem-Kherehim voeden alle aspecten van Nem door middel van uitgebreide ceremonies. Afhankelijk van het doel en de aanbeden godheid - Nefer-Nem, Nem-Seh of Nem-Seth - variëren de ceremonies. De deelnemers gebruiken muziek, zang en dans om de god aan te zetten de wereld van de stervelingen te betreden en zich aan het offer te goed te doen.
De meeste Nem-Kherehim ceremonies vinden buiten plaats, waar zij een groot vuur aansteken. Dat vuur symboliseert de weg waarlangs de goden binnenkomen en de goddelijke energie de gelovigen bereikt. Naast het vuur staat ook een altaar met daarop voorwerpen en symbolen die de goden die worden opgeroepen gunstig moeten stemmen.
Een typische ceremonie om de goden te voeden begint met liturgisch gebed, getromel en gezang. Voor elke god zijn er specifieke gezangen en trommelritmes. Tijdens de plechtigheid wordt Nem verwelkomd door de de priester(es) van Nem - de Toth-Hap-Nem. Nadat hij de ratel van het altaar heeft gepakt, begroet de priester eerst Nem-Seh, de godin van de kruispunten en de bewaakster van de poorten naar de godenwereld en vraagt haar om de poort te openen. Daarna begroet hij eerbiedig de vier windstreken door te buigen en de ratel te schudden, waarbij elke windstreek staat voor één van de drie aspecten van Nem en Nem zelf, de grote moeder.
Eens dit gebeurd is, komen de Nem-Kkopesh, het "zwaard van Nem", en de Nefer-Nem-Tasereth, de "gewijde schoot van Nem", de rituele ruimte binnen. De Nem-Khopesh is de beste krijger van de stam. Hem valt de eer te beurt Nem-Seth in zich te mogen opnemen tijdens de ceremonie. Nefer-Nem-Tasereth is een jonge maagd die tijdens de ceremonie Nem-Seh of Nefer-Nem mag ontvangen. De priester kust het zwaard van de Nem-Khopesh, kust de Nefer-Nem-Tasereth en groet opnieuw de vier windstreken waar de goden toekijken. Met meel tekent de priester de ceremoniële naamhiëroglyfen van Nem op de grond terwijl de zangers en dansers bloemblaadjes scheuren en op de grond gooien.
Eens de naamhiëroglyfen getekend, worden ze met alcohol besprenkeld en worden één voor één kleine offers en voorwerpen op elk van de tekens gezet, bijvoorbeeld een fles rum, kaarsen, bloemen, voedsel. De priester schudt boven elk symbool zijn ratel, mompelt gebeden en plaatst een kaars in het midden. Het doel van de hiëroglyfen is om de god(en) in kewstie op te roepen en op één punt te concentreren. Muziek en dans trekken Nem en haar gemaal aan, maar de naamhiëroglyfen bezitten een krachtiger magie en dwingen de goden om zich te manifesteren.
Ondertussen wordt er getrommeld. Telkens verandert het ritme van de roffels. Het gaat steeds sneller: eerst verschijnt Nem-Seth en daarna pas Nem-Seh of Nefer-Nem. In tegenstelling tot wat zou kunnen gedacht zijn Nem-Seh en Nefer-Nem zowel 's nachts als overdag oproepbaar, ook al prefereren ze elk hun eigen dagdeel. Slechts één van hen kan echter tegelijk aanwezig zijn, aangezien zij allebei eigenlijk Nem zijn.
De goden maken hun aanwezigheid bekend door bezetenheid. Bezetenheid is de grootste gunst die een god aan een aanwezige kan verlenen. Het wordt gezien als een bewijs dat de honger is gelenigd. De Nem-Khopesh en de Nefer-Nem-Tasereth worden speciaal hiertoe aangewezen, maar de Toth-Hap-Nem kan ook iemand anders aanduiden die de eer krijgt om Nem of haar gemaal in zich te ontvangen. De bezetenen gedragen zich zoals de god en nemen al zijn eigenaardigheden over. Als de bezetenheid over is, is de gelovige uitgeput maar ongedeerd en herinnert hij zich niets. Als Nem-Seh opdaagt zal ze haar schunnige losbandige seksuele aard aan de aanwezigen opdringen om iedereen uit te dagen.
Nadat de goden zijn vereerd en verwelkomd is het tijd voor de echte offers, die de goden moeten voeden. Het bloedoffer is de climax van de plechtigheid. De dieren (of mensen) die worden geofferd worden met baden, parfums en poeders op de ceremonie voorbereid en voor de gewijde executie krijgen ze goddelijk voedsel te eten. Na hun dood wordt hun bloed opgevangen in een kom, vermengd met zout, stroop en alcohol en door de priester op de lippen van de gelovigen gesmeerd. Het dode dier/mens wordt bestrooid met meel in de vorm van de naamhiëroglyfen van de goden, met bloemen en met kleine offergaven om hem te bedanken voor zijn offer en hem te begeleiden op zijn tocht door de geestenwereld. Tenslotte wordt het vlees bereid om door de goden en de gelovigen te worden opgegeten, waarbij de Nem-Kherehim geloven dat de krachten van het geofferde lichaam opgenomen worden door de gelovigen.
De goden van de Nem-Kherehim
De Nem-Kherehim geloven in Nem (Moeder Aarde) die alle aspecten van het leven omvat, en haar gemaal Nem-Seth. De Nem-Kherehim verdelen de cirkel van het leven in dag (zon, het leven) en nacht (maan, de dood). Nefer-Nem (de stralende Nem) wordt tijdens de nacht Nem-Seh (de duistere Nem); haar gemaal Nem-Seth (de krijger-magiër van Nem) verandert niet.
Het vrouwelijk aspect komt overeen met de elfengodin Ninquilana, het mannelijke aspect met de elfengod Celestinus.
Eigenlijk zijn het allemaal aspecten van dezelfde godin Nem, die gewoon staan voor verschillende aspecten van het leven: vruchtbaarheid, dood, liefde, wijsheid, kracht, enz. ... Elk van deze aspecten heeft wel een eigen identiteit, symbolen, liederen, voorwerpen, enz. … Ze zijn als het ware aparte goden, ook al zijn ze allemaal terug te brengen tot de grote Nem.
Nem-Seh (de duistere Nem)
Nemseh is de godin van de rituelen (een ritueel is steeds een versmelten van de verschillende werelden waar zij de sleutel toe heeft), de poortwachtster en de bewaakster van kruispunten, die worden gezien als plaatsen waar de verschillende werelden elkaar raken en waar mensen in contact kunnen treden met de godenwereld (geheime boodschappen voor de goden worden achtergelaten op kruispunten samen met een klein offer, onder de vorm van boodschapperpopjes waarin een briefje met een verzoek is geschoven).
Zij wordt voorgesteld als een grote, mankende vrouw. Zij is helemaal in het zwart gekleed, met een witgekalkt gezicht. Zij is de machtigste godin van de Nem-Kherehim.
Nemseh bewaakt de toegang tot de geestenwereld. Als Vrouwe van de kruispunten kan zij je helpen de weg terug te vinden als je verdwaald bent en je wijzen waar zoekgeraakte eigendommen zich bevinden. Ze kan echter ook haar slechtste kant laten zien als ze geërgerd is of jou niet goed gezind is. Dan kan ze je laten verdwalen en chaos in je leven veroorzaken.
Nemseh is de bewaker van de deuren van tempels en huizen. Zij is de machtigste godin van alle communicatie tussen leven en dood. Zij bewaakt de doden en heerst over het libido. Zij heeft de zeggenschap over de menselijke kwetsbaarheid en sterfelijkheid, over de schepping en de beeïndiging van het leven. Haar eren is een eerbewijs aan de geesten van de voorouders en het voortzetten van de traditie. Zij heeft sterk helende krachten.
Haar symbolen zijn de sleutel en de ankh, die staat voor het snijpunt van het hiernamaals en onze wereld. Boven de deuren van de Nem-Kherehim vind je dan ook steevast een zwarte ankh die bescherming afroept van Nemseh. Andere symbolen zijn een stok of staf (aangezien ze mankt), de cobra (wiens gif zowel kan gebruikt worden als antigif of om te doden) evenals de kleuren zwart en paars.
Nemseh houdt van alcohol en lekker eten. Zij is ook bijzonder gesteld op de stapeltjes botten die op kruispunten voor haar worden achtergelaten.
Als gelovigen door Nemseh worden bezeten lijken ze een halve meter te groeien. Ze gedragen zich liederlijk en onuitstaanbaar, maken sarcastische opmerkingen over de dood en steken de draak met sex. Met witgemaakte gezichten banen ze zich vloekend en ellebogend een weg doorheen de gelovigen. De Nem-Kherehim zien haar graag komen want zij zorgt tijdens de ceremonie dikwijls voor de komische noot.
Elk jaar wordt op de necropool eind oktober een groot feest voor Nemseh gehouden. Gedurende twee dagen ontsnapt Nemseh uit de onderwereld om amok te maken in het land van de levenden. Mensen verdringen zich op de necropool om plengoffers te brengen aan zwart gemaakte graven die met schedels, bloemen en kaarsvet zijn versierd. Er worden zo’n grote hoeveelheden alcohol geconsumeerd - Nem-Seh houdt van alcohol - dat er een zware alcoholdamp boven de begraafplaats hangt. De menigte zingt schunnige liedjes en in die atmosfeer van wilde overgave gedragen veel gelovigen zich als Nemseh (ze zijn zogezegd bezeten). Sommigen dragen met opzet zwart en paars om haar uit te nodigen bezit van hen te nemen. Tijdens dit feest wordt een heus feestmaal bereid voor Nemseh en de geesten van de voorouders. Niemand mag hiervan eten. De stamleider vult na enkele uren een grote kom met gerechten van het feestmaal en verdeelt die over de vier windstreken - die staan voor Nem-Seh, Nefer-Nem, Nem-Seth en uiteraard Nem zelf - en de kruispunten waar Nemseh de Vrouwe van is. Daarna wordt een tweede kom opzij gehouden voor de kinderen. Daarna pas en enkel als nog overblijft mag de rest van de aanwezigen aanschuiven voor het feestmaal. Wee diegene die niet kan wachten en op die manier Nemseh beledigt!
Nefer-Nem (de stralende Nem)
Nefer-Nem is de grote matriarchale figuur van de Nem-Kherehim. Ze is een hardwerkende en onafhankelijke vrouw die haar kroost desnoods ten koste van haar leven zou beschermen. Ze wordt aanzien als de geestelijke moeder van alle mensen (of Nem-Kherehim). Ze is tevens de godin van de liefde en van de schoonheid. Ze wordt voorgesteld als een grote, mooie vrouw en geldt als het summum van charme. Ze is beeldschoon maar niet ijdel. Ze draagt een kroon en wordt omring door sieraden en opsmuk. Haar seksualiteit is uitgesproken maar niet vulgair. Ze schuwt de vleselijke lusten niet (zie verder).
Haar symbolen zijn de witte woestijnvos, witte lampionnen en kaarsen en een kom bloed met messen. Ze houdt van alcohol, geroosterd varkensvlees, zoetigheid, make-up, kostbare kleding, parfum, sex en bloemen.
Ze kan echter ook meedogenloos zijn voor haar kroost - de Nem-Kherehim - als ze niet luisteren naar hun moeder.
Als Nefer-Nem het lichaam van een gelovige binnengaat, is ze arrogant en recht op de man af. De bezetene kijkt als een leeuw om zich heen en spant zijn vuisten. Ze vraagt meestal om gebraden vlees want ze heeft altijd honger. Dikwijls vraagt ze ook om een mystiek huwelijk met een levende, die ze vervolgens met extra zorg en bescherming omringt (ze worden extra resistent, genezen gemakkelijker, raken minder snel gewond, enz. ...). Nadat Nefer-Nem het huwelijk vleselijk heeft voltrokken zal de Toth-Hap-Nem de dag nadien voltrekken tijdens een echte huwelijksceremonie waarbij Nefer-Nem haar eigen huwelijksparner "bezit". Het is overigens verstandig met Nefer-Nem te trouwen als ze daarom vraagt want ze kan je ziek maken tot je toegeeft. Ze is de patrones van alle geslachtsrijpe vrouwen, die ze graag “bezit”.
Nem-Seth (de krijger-magier van Nem)
Nemset is de gemaal van Nem. Hij is enerzijds de nobele en dappere krijger die vecht voor gerechtigheid, maar als hij niet regelmatig wordt gevoed, kan hij in woede ontsteken. Hij heerst over water en ijzer, over smidswerk en oorlog, en belichaamt de mannelijke kracht. Hij is de beschermer van soldaten en de schutspatroon van de landbouwers. Hij staat voor de oogst, zowel in de betekenis van succes in de oorlog als het binnenhalen van de gewassen. Toch is hij een vriendelijke en bescheiden god.
Hij wordt afgebeeld als een grote man met een rode militaire tuniek met gouden knopen en epauletten, of in heel eenvoudige kledij met een rode halsdoek. Zijn symbolen zijn een in de grond gestoken zwaard, rode sjaals, vlaggen, vreemd gevormde stukken hout of rots, stenen. Hij houdt van alcohol, water (om in te zitten, niet om te drinken), bloemen, goede tabak, noten, en de kleuren rood en groen.
Anderzijds is Nem-Seth ook de heerser van de bomen en de rotsen. Hij symboliseert de geheime schuilplaatsen die in duistere grotten te vinden zijn, maar ook de geheimen van de kruidengeneeskunst. Hij is de beschermheer van de regen, het water in de oasen en de heer van alle magiërs. Hij staat voor initiatie en genezing, voor toewijding en wijsheid.Nem-Seth is bescheiden en neemt slechts schoorvoetend bezit van gelovigen. Hij is geen braller met grote verhalen, en verkiest eigenlijk de eenzaamheid van het water. Gelovigen van wie hij toch bezit neemt worden aangetrokken door water aangezien hij daar meestal in verblijft. Bomen worden als het heiligdom van Nem-Seth beschouwd en vaak worden ze beschilderd en versierd. Kleine offers, kommetjes water en brandende kaarsen worden 's nachts tussen hun wortels gezet.
Als Nem-Seth echter dronken wordt, en dat gebeurt wel eens tijdens een ceremonie, kan hij echter veranderen in een onbetrouwbare, opschepperige, ijdele dronkelap. Dan is hij een driftkop die ruzie zoekt en altijd vindt, al moet hij ze zelf stoken. Een dronken Nemset wordt ook geassocieerd met ongebrijdelde lust en viriliteit, hij wordt de tegenpool van zijn eigen beminnelijke zelf. Als gelovigen op dat moment door hem bezeten zijn, beginnen ze te snuiven en te grommen, en dan gedragen ze zich letterlijk als een wild beest zonder enige morele belemmering (seks, drugs en rock’n’roll). Daarna stuift Nemset meestal naar de plaats waar vlees - dierlijk of menselijk - voor hem is klaargezet, waar hij zich te goed doet aan het feestmaal.
Elk jaar wordt er in het midden van de zomer een feest ter ere van Nemset gehouden waarop alle gelovigen welkom zijn. Ze zijn gekleed in rode sjaals en kledij met rode biezen en ze trekken naar de Grote Oase, waarvan wordt gezegd dat ze genezende en magische krachten zou hebben als de zon het hoogst staat. Ze komen om te bidden, gunsten te vragen en beloften aan Nemset in te lossen. Het is ook tijdens dit feest dat wordt beslist wie de volgende Nem-Khopesh wordt.
Reacties