Bananenrepubliek Amerika
Het is alsof mijn keel langzaam wordt dichtgeknepen tot ik geen adem meer kan halen. Dat is het gevoel dat mij bekruipt elke keer als ik Donald Trump op televisie nog maar eens met een achteloos handgebaar een van de bouwstenen van de Amerikaanse democratie omver hoor gooien. Mijn afkeer voor de man is ondertussen verworden tot walging. Hij hangt aaneen van minachting voor wie niet eerst schiet en dan pas vragen stelt, pestgedrag, ouderwetse misogynie, onversneden racisme, machtswellust en hebzucht. En hij komt ermee weg ook want blijkbaar houdt de helft van de Amerikanen wel van een autoritaire leider die anderen – vrienden eerst – met zichtbaar plezier vernedert en de grond in stampt als ze hem niet slaafs volgen of het vloerkleed van de ratio onder hen wegtrekt.
Wij klagen hier in België over particratie – een terecht probleem! – maar we keken met open mond en hoofdschuddend naar de verdeeldheid in de Verenigde Staten en de personencultus rond Trump in de aanloop van de verkiezingen afgelopen najaar. Elke keer als hij een podium beklom tijdens zijn verkiezingsrally en de ene na de andere groteske leugen uit zijn botten sloeg, journalisten afdreigde, en zichzelf de hemel in prees voor een gevaarlijk dolgedraaid publiek, steeg mijn afkeer. “Wat een bananenrepubliek,” rolde ik met mijn ogen. En nu is het zover. Koning Trump houdt hof in Washington en iedereen deelt in de klappen.
Ik moet moeite doen om niet als een gek te gaan scrollen op de website van de New York Times. Dat abonnement – een cadeautje voor lezers van De Standaard – is een vergiftigd geschenk. Het lijkt wel of de wereld op 25 januari is omgekanteld en we met zijn allen de afgrond in glijden. Voor het eerst weet ik echt wat de term “anxiety” betekent: een gevoel van angst en machteloosheid dat ik moeilijk kan afschudden. Het voelt een beetje alsof ik in de rouw ben, als een afscheid van de wereld zoals we die tot nu toe hebben gekend. Ik voel mee met de duizenden mensen die in de Verenigde Staten met een meedogenloze en wrede rotvaart hun job verliezen, de mensen die het al moeilijk hebben en nu hun sociale zekerheid op de helling zien staan, het vertrouwen in voedselveiligheid en andere dingen die de overheid hoort te controleren verliezen, de studenten die een streep mogen trekken door hun doctoraat of zelfs door hun studie, en ga zo maar door. En dan hebben we het nog niet gehad over het megalomane Gaza Resort-plan, het dreigement om uit NATO te stappen, het stopzetten van USAID steun overal in de wereld, de eis aan Oekraine om haar minerale grondstoffen over te dragen, de verklaring dat Groenland goedschiks of kwaadschiks Amerikaans zou worden, enz. … Het lijstje is lang.
Helemaal als een verrassing komt het niet, maar de onberedeneerde en ondoordachte manier waarop het mes wordt gezet in de fundamenten van de Amerikaanse samenleving doet monden openvallen. De Verenigde Staten schaarden zich in de Verenigde Naties bij het exclusieve clubje van wat ze de afgelopen halve eeuw zelf “schurkenstaten” hebben genoemd: Noord-Korea, Rusland, China, Iran. Zijn die Amerikanen knettergek geworden? De Russische president Poetin heeft er duidelijk schik in. Wie heeft vijanden nodig met vrienden als de US. Of wacht, zijn we nog wel vrienden? America First wordt straks misschien America Alone. Zelfs de vriendelijke Canadezen hebben het gehad met het gedrag van hun buurman.
Waar blijft de tegenstand tegen een overheid die geen respect heeft voor haar eigen burgers? In de krant doen veel mensen hun verhaal, uit alle rangen van de bevolking, van alle politieke strekkingen ook. En bijna allemaal doen ze dat anoniem, uit schrik voor represailles door de overheid. Het is ver gekomen als een overheid de vrijheid van meningsuiting hoog in het vaandel beweert te dragen en tegelijkertijd iedereen straft die van die vrijheid gebruik probeert te maken. Land of the free? Bananenrepubliek. Dat is nu wel zeker.
Reacties