De harahorns van Kemzeke
Om de verjaardag te vieren van Eirinns echtgenoot trokken we met de vrienden naar de Verbeke Foundation in Kemzeke. Ik ben daar ondertusen al een paar keer geweest en elke keer word ik weer verrast door de bizarre eclectische verzameling kunstwerken. Die hebben allemaal één ding gemeen: ze hebben allemaal een raakvlak met de natuur en de cyclus van leven en dood. Van sommige werken en installaties kan je haast niet anders dan gruwen, van andere moet je dan weer lachen, maar allemaal hebben ze iets fascinerends.
Eén van de installaties die er mijn aandacht trok, was een vitrine met samengestelde dieren: ratten met vleugels, vreemde wezens die half vogel half wezel zijn en zowaar konijnen en hazen met reeëngeweitjes. Harahorns!
De naam van de kunstenaar kan ik me niet meer voor de geest halen, maar ik denk niet dat de man aan bestaande mythische wezens dacht toen hij bezig was met zijn bizare kunstproject. Je hoort het al een beetje in de naam van het dier: harahorns zijn hazen met een hertengewei.
Ik kwam dat mythische wezen voor het eerst tegen toen we een paar jaar geleden in Noorwegen waren. Als ginliefhebbers maakten we daar kennis met Harahorn gin, een heel lekkere Noorse small batch gin, met een kenmerkende blauwe fles waarop een harahorn staat afgebeeld.
Het biotoop van de harahorn ligt in de bergen in het hoge noorden van Noorwegen. Er is ook een berg die zijn naam draagt in het Noorse Hemsedal, waar het blijkbaar goed skiën moet zijn. Van die Harahorn komen ook de jeneverbessen vandaan die de basis vormen voor de Harahorn gin. Die worden aangevuld met rabarber van verlaten bergboerderijen, bosbessen uit de diepe bossen van het Noorse laagland en tot slot blaaswier, angelica wortel en wilde marjolein, allemaal kruiden die groeien in Noorwegen.
Terug naar de harahorn. Die leeft dus ergens in die ruige bergen in het noorden van Noorwegen, onder de schoonheid van het noorderlicht. Hij is heel schuw en laat zich niet gemakkelijk zien. Al eeuwenlang zweren jagers en bergbewoners dat ze een glimp van hem hebben opgevangen, maar net als Nessie in Schotland blijft hij echter ongrijpbaar. Niemand heeft hem ooit al kunnen vangen of zelfs maar vastleggen op foto.
De gehoornde haas komt al eeuwen voor in de Europese folklore. Hij duikt op in de Middeleeuwen en de Renaissance en wordt beschreven in natuurhistorische werken zoals “Animalia Qvadrvpedia et Reptilia (Terra)” van Joris Hoefnagel (1522-1600) in de 16e eeuw en “Historiae Naturalis de Quadrupetibus Libri” van Joannes Jonstonus (John Jonston) in de 17e eeuw. Tegen het einde van de 18e eeuw werd echter aangenomen dat de gehoornde haas niet bestond en slechts een fabeldier was.
_Plate_XLVII.jpg) |
| Illustratie uit “Animalia Qvadrvpedia et Reptilia (Terra)” van Joris Hoefnagel, circa 1575, met een gehoornde haas. |
De Noorse harahorn is overigens niet alleen. In de alpenwouden van Beieren en Baden-Württemberg in Zuid-Duitsland leeft een neefje van hem, de wolpertinger, een konijn met een gewei en vleugels. Plinius de Oudere beschreef in zijn Natuurlijke Historie een opvallend gelijkend wezen dat hij "konijnenvogel" noemde. Het dier had het lichaam van een vogel met een konijnenkop en zou in de Alpen leven. Andere soortgelijke wezens zijn de Oostenrijkse raurakl, de rasselbock uit het Thüringer Woud, de Duitse dildapp, de Elwedritsche uit de Pfalz, de Zweedse Skvader en de Amerikaanse jackalope, die waarschijnlijk samen met de Europese kolonisten naar Amerika is gekomen. En er zijn er ongetwijfeld nog meer!
 |
| Wolpertinger (door Rainer Zenz, naar een tekening van een haas door Albrecht Dürer (1471-1528)). |
Die jackalope moet overigens een geweldig beest zijn want er wordt gezegd dat jagers maar beter op hun hoede zijn omdat hij zo agressief en gevaarlijk is. Als hij wordt aangevallen is hij zodanig agressief dat hij ook wel eens de “warrior rabbit” - het oorlogskonijn - wordt genoemd. Ik moet hierbij meteen denken aan de witte fluffy killer rabbits van Monty Python! Nochthans zou het niet zo moeilijk moeten zijn om hem te lokken. Daarvoor heb je enkel goeie whisky nodig, want dat schijnt zijn favoriete drankje te zijn. :-)
Bronnen:
- https://harahorngin.com/
- https://en.wikipedia.org/wiki/Wolpertinger
- https://en.wikipedia.org/wiki/Jackalope#Tall_tales
- https://www.legendsofamerica.com/wy-jackalope/
Reacties