Op zoek naar het beest
Draken spreken tot de verbeelding, niet in het minst die van mij, en dus was ik vast van plan om een bezoekje te brengen aan de drakenexpo in het STA.M in Gent. Niets te vroeg want dit weekend sluit de tentoonstelling finaal zijn deuren.
Dus zochten de kinderen en ik een namiddagje verkoeling in de middeleeuwse zalen van de oude Bijloke-abdij. De expo was klein maar fijn. Aan de hand van verschillende objecten en kunstwerken die in verschillende thema’s waren gegroepeerd en gelardeerd met historisch beeldmateriaal leerden we wat het mythische beest ons nog altijd te vertellen heeft. Jammer dat alles zat samengepropt in één grote kamer, want met een beetje meer ademruimte was ze ook wat beter tot haar recht gekomen.
Voor heksen zijn draken wezens van vuur. Waarschijnlijk is dat omwille van de logische link met het vuur dat ze spuwen. Als wij Chinezen zouden zijn, dan zouden ze echter waarschijnlijk eerder wezens van lucht zijn omdat draken daar een heel ander imago hebben: ze vliegen niet alleen, ze zijn ook wijs. Wijs, zoals ze hier in Gent zeggen! 😊
De manier waarop wij draken inpassen in ons simpele denken over elementalen is echter naast de kwestie. Het zijn wezens die vele malen elementairder zijn dan dat. Ze belichamen de oeroude strijd tussen orde en wanorde. Als er draken opduiken, mag je er vergif op nemen dat ze chaos met zich meebrengen. Er zijn tig scheppingsverhalen waarin een oergod de chaos overwint en orde schept nadat hij het monster heeft verslagen. Denk aan Marduk, de god van Babylon, die Tiamat versloeg, de godin van de zee die als een zeedraak in het water verbleef, en vervolgens de kosmos schiep. Het monster – de draak – staat symbool voor chaos. Hij belichaamt de schrik die wij mensen hebben voor chaos: geweld, oorlog, ontreddering …. Dat is ook de reden dat we tot op de dag van vandaag zo gefascineerd zijn door deze wezens: ze zijn terug van nooit weggeweest. De verhalen over draken en monsters die moeten worden verslagen om rust en vrede te brengen zijn universeel. Ze komen in alle culturen voor: denk aan Hercules, denk aan Beowulf, denk aan Sint-Joris … Elke keer overwint orde het en kunnen de mensen weer zonder schrik gelukkig verder leven.
 |
| Marduk verslaat de zeedraak Tiamat |
Die Sint-Joris was wel iets speciaals. Die verhalen dateren pas uit de middeleeuwen terwijl drakenverhalen veel en veel ouder zijn. Waar in de oude verhalen halfgoden en goden het opnamen tegen de chaos van de draken, werden het nu mensen die de draak moesten overwinnen. In de middeleeuwen werd de kerk almachtig. Het was de kerk die de link legde tussen de draak en de duivel. Net zoals wij hem als een wezen van vuur zien, deden de mannen van de middeleeuwse kerk dat ook. Maar vuur was voor hen niet onschuldig: die kwaadaardige wezens konden alleen maar wezens van de duivel zijn die over het hellevuur heerste! Door de draak te verslaan, verslaat de menselijke held dus ook de duivel. Hij heeft de test doorstaan.
 |
| Sint-Joris en de draak. Randversiering van het 'Brevier van Maria van Savoyen' uit ca. 1430. |
Ondertussen staat die draak in al zijn gouden glorie te schitteren bovenop de toren van het Belfort in Gent. De Gentenaars hebben hem in hun hart gesloten. Misschien is het de rebelse aard van het beestje. 😊
Reacties