Geloof in de grond onder onze voeten
 |
| En Waar De Sterre Bleef Stille Staan |
De cineast baseerde zich voor zijn film op het werk van Felix Timmermans, één van die grote meneren uit de Vlaamse literatuur die zo ongeveer iedereen tegenwoordig vergeten is. Zijn werk kenmerkt zich door de karaktertekening van simpele mensen die nog in de Vlaamsche klei steken en hun bekommernissen. Het verhaal van "En waar de sterre bleef stille staan" uit 1925 gaat over drie bedelaars die zich rijk bedelen als Drie Koningen, maar die dan geconfronteerd worden met een pasgeboren kindje Jezus in een stal. De ene staat al wat sneller dan de andere zijn rijkdom af en de ene heeft de dag daarop al wat meer spijt dan de andere over die gulle daad. Niet zozeer Vlaamse maar wel universele thema's zijn dat en dat maakt het stuk ook zo herkenbaar. Het is niet voor niets dat het nog steeds rond de kerstdagen wordt opgevoerd door de plaatselijke toneelverenigingen. Ik heb het zelf nog gespeeld bij De Morgenster!
Timmermans staat voor velen te boek als een nogal katholieke schrijver, maar Gust Van den Berghe ziet dat anders, en terecht. Volgens hem is Timmermans niet zozeer een katholieke schrijver maar een auteur die het heeft over een naief, volks geloof waar dezer dagen soms meewarig over wordt gedaan. Dat naiëve volkse geloof heeft nochthans wel wat raakvlakken met de manier waarop heksen naar de wereld kijken. Het lijkt een grote contradictio, maar dat is het niet. In de tijd van Felix Timmermans was het geloof nog iets heel levends, doorspekt met volksdevotie. Door hun drang naar materiële rijkdom en hebberigheid zijn veel moderne mensen dat basisgeloof kwijt, ze zijn een beetje cynisch en zien het wonder niet meer. Daarover gaat de film van Van den Berghe.
In een interview voor Brussel Deze Week legt Van den Berghe uit wat hij bedoelt: "Volgens mij is het herinterpreteren van dat geloof een van de grote uitdagingen van onze moderne maatschappij. Er is een soort gemis ontstaan: we geloven niet meer wat ons overkomt. En de kracht van de moderne film ligt net in het feit dat hij in staat is dit gemis eventueel op te vullen en 'een geloof' terug te geven. Het geloof in de grond onder onze voeten en de lucht boven ons hoofd, in onszelf en de ander. Want een oprecht geloof is bijna taboe geworden. Geloof dat volgens mij los kan staan van een godheid. Christenen, joden, moslims of atheïsten, we hebben behoeften aan redenen om in deze wereld te geloven, niet in een andere. We hebben nood aan aardsheid. In die zin geloof ik in geloof, wat één van de personages in het begin van de film ook zelf zegt."
Nu het kerstmis is, is het misschien een goed idee om daar eens over na te denken en te beseffen dat we allemaal een plaatsje hebben in het grotere geheel, hoe simpel wijzelf of ons leven ook mag zijn.
Reacties