De yaourtière (Coven cuisine)

Eerder dit jaar kocht ik mijzelf een yoghurtmachine. Sindsdien maak ik zo ongeveer om de week een nieuwe batch yoghurt. Ik hou van de volle romige smaak die de yoghurt heeft. Zelfs zonder suiker vind ik hem lekker. Het heeft nochtans heel lang geduurd eer ik die omslag maakte want mijn oudste herinneringen aan het witte goedje zijn niet echt positief en lange tijd moest ik er niks van hebben. 

Toen ik nog een kleuter was, kwam de melkboer nog elke week melk en andere zuivelproducten aan de voordeur zetten. Ook yoghurt. Die zat in grote glazen flessen en elke ochtend goot mijn moeder een flinke scheut in een soepkom voor bij het ontbijt. Ik vond het walgelijk, al de bruine suiker ten spijt die mama eronder mengde om de zure smaak te camoufleren. Het was geen succes.

Toen ik een tiener was - en nog steeds niks moest weten van witte yoghurt - ging ik regelmatig met mijn grootouders mee naar Frankrijk, op familiebezoek. Onderweg naar mijn oom en tante die in het zuiden wonen, gingen we altijd langs bij Tonton Julien en Tanteriette (zo klonk dat in mijn kinderoren :-)). Mijn opa is immers geboren in de buurt van Parijs. Na de eerste wereldoorlog verhuisde mijn familie naar ginder en mijn opa keerde pas naar ons land terug nadat hij mijn oma had leren kennen. Het is enkel dankzij mijn oervlaamse oma dat mijn opa terug naar België kwam: hij volgde zijn lief naar haar thuisland.

Tonton liet me altijd vol trots zijn tuin zien en het ingenieuze kippenhok dat hij zelf had gebouwd om de vossen te slim af te zijn. Net als mijn opa kon hij niet stilzitten en was hij altijd wel met een projectje bezig. En één van die projectjes was de yaourtière - een yoghurtmachine avant la lettre. Voor hij op pensioen was, had hij een kruidenierszaak gehad. Daar verkocht hij ook zelfgemaakte yoghurt, tot dat niet meer mocht. Dat was heel gemakkelijk om zelf te maken, zei hij. Hij liet me de vierkanten houten bak zien die hij met dunne triplexplaat in elkaar had getimmerd. In de bak zat een emmer die hij rondomrond had geïsoleerd met stukken verknipte matras. In de oorlog had hij daarvoor stro gebruikt, maar dit was veel gemakkelijker, zei hij. Je moest gewoon een potje yoghurt mengen door warme melk - “pas plus que 45 degrés !” - , die in potjes gieten en vervolgens een nacht in de yaourtière zetten, et voilà. 

Tonton was zo enthousiast over mijn interesse dat hij meteen na ons bezoek aan de slag ging om een yaourtière voor ons te maken, die hij meegaf naar België, waar mijn moeder aan het experimenteren ging. Na een tijdje was het nieuwe er echter af en ging de yaourtière naar de kelder. Toen ik alleen ging wonen verhuisde ik hem mee naar mijn appartementje en later naar Antwerpen, waar hij ook in de kelder belandde omdat hij te veel plaats innam in de keuken. Toen Tonton een paar jaar later te oud werd en zijn kinderen het huis en zijn schuurtje oprommelden, vroeg hij om de witte porseleinen yoghurtpotjes waar hij tijdens de oorlog zijn yoghurt in had verkocht en die hij meer dan vijftig jaar conscientieus had bewaard opzij te zetten. Voor mij, voor in de yaourtière. Daar werd ik zowaar emotioneel van!

De yaourtière is ondertussen jammer genoeg beschadigd geraakt door het water dat we in onze kelder hebben gehad, maar de porseleinen potjes staan nog altijd in de kast. Het zijn schatten uit het verleden die ik koester. Af en toe neem ik ze even vast en zet ze dan weer voorzichtig op hun plaats.

Toen ik de yoghurtmachine in de Lidl in de rekken zag staan, zette ik de doos meteen impulsief in mijn winkelkarretje. Elke keer als ik de melk opwarm om mijn eigen yoghurt te maken zoals Tonton Julien me geleerd heeft, moet ik aan zijn glanzende ogen denken toen hij me lang geleden vertelde over zijn kruidenierszaak en de zelfgemaakte yoghurt die hij daar verkocht. 

Benodigdheden voor 7 potjes van ongeveer 200g:

• 1 liter halfvolle melk
• 1 potje witte yoghurt met levende yoghurtfermenten (géén yoghurtbloemetjes, dat is iets anders)
• 2 soeplepels melkpoeder (optioneel)
• 2 koffielepels inuline (optioneel)
• 1 eetlepel suiker (optioneel)

Warm de melk op tot 40°. De melk mag zeker niet warmer worden dan 45°, dan gaan de levende bacteriën in de yoghurt dood. Ik gebruik hiervoor een snoepthermometer maar Tonton Julien deed het op gevoel: als je je vinger 10 seconden in de melk kan houden is hij goed :-). Als de melk toch te warm is geworden, laat hem dan gewoon wat afkoelen. Je kan ondertussen wel al het melkpoeder e.a. erin oplossen als je die wil toevoegen.

Los het melkpoeder op in de melk. Dit is optioneel, maar zorgt voor een stevigere yoghurt. Melkpoeder geeft extra voedsel aan de bacteriën om mee aan de slag te gaan. Ik hou meer van een stevige standyoghurt dan van lopende yoghurt, dus bij mij gaat dit er standaard bij.

Je kan ook inuline toevoegen. Dat is een natuurlijk vulmidel dat ook zorgt voor een stevigere yoghurt. Inuline bestaat uit oplosbare vezels die uit wortels zoals paardenbloem, aardpeer, enz. ... gehaald worden. Je kan inuline vinden in de biowinkel of een natuurspeciaalzaak. Inuline is van nature ook al een beetje zoet, maar je kan wat extra suiker in de melk oplossen als je de yoghurt echt zoet wil.

Roer een potje yoghurt onder de melk. Opgelet, de temperatuur mag zeker niet boven de 45° gaan, want dan sterven de bacteriën die de yoghurt maken. Roer de yoghurt goed los zodat er geen brokjes meer in de melk zitten. Je kan het met stukjes en beetjes doen, telkens een beetje meer melk toevoegen aan de yoghurt tot alles goed gemengd is. 

Giet het mengsel in potjes met een dekseltje erop en zet ze in een kookpot waar je eventueel een bodempje warm water in giet. Zet het deksel op de pot en zet op een warme plek (of in een vershoudzak die je gebruikt om dingen koel te houden als je gaat picknicken ofzo). Laat ongeveer 10 uur staan. Tonton Julien liet de yoghurt de hele nacht staan. Dat doe ik ook. Zet de potjes daarna nog een paar uren in de ijskast om ze te laten opstijven. 

De basisyoghurt waarmee ik zelf werk is de gewone witte bioyoghurt van Mik (Pur Natur), maar ik heb ook al Griekse yoghurt gebruikt. De yoghurt moet yoghurt zijn, ttz. levende bacteriën bevatten. Het zijn die bacteriën die de melk omzetten in yoghurt. Als je eenmaal yoghurt hebt gemaakt, hou dan één potje over om nieuwe yoghurt mee te maken. Dat kan je een paar keer doen, maar op de duur wordt de yoghgurt wel minder dik en kan je dus best toch opnieuw een potje yoghurt op de boodschappenlijst zetten.