Blackface, brownface, witchface
Eén van onze favoriete spelletjes op de speelplaats was “cowboy en indiaan”. Eigenlijk dekt dat niet echt de lading want de cowboys onder ons waren vlug geteld: we speelden vooral indiaan. Misschien waren het de zachte hertenlederen jurken met franjes, de kleurrijke pareltjes of de zwarte vlechten met pluimen die ons als tienjarige meisjes zo aantrok. We waren squaws, een woord dat interessant rondbuitelde in onze kindermond en exotisch en opwindend klonk. Als dochter van een dokter was ik uiteraard de medicijnvrouw van ons wigwamdorp. Winnetou en Old Shatterhand waren onze helden.
Het gebruik van etnische kledij, juwelen, enz. … wordt tegenwoordig echter gezien als “cultural appropriation”. Enkel native americans zouden bijvoorbeeld gekleurde veren en parels mogen gebruiken als modeaccessoire omdat dat zowiezo bij hun cultuur hoort. Je verkleden als indiaan is ondertussen helemaal not done … Deze week stonden de sociale media weer in vuur en vlam omdat de Canadese premier Justin Trudeau het tijdens zijn studentenjaren had gewaagd om zich te verkleden als Aladin en daarbij zijn gezicht bruin had geschminkt. Dat zwarte mensen het pijnlijk vinden als ze herinnerd worden aan een verleden van slavernij, dat kan ik best begrijpen. Amerikanen zijn erg gevoelig voor wat zij “blackface” noemen. Zelfs folkloristische gebruiken als Zwarte Piet, die eigenlijk gegroeid zijn uit oeroude heidense tradities rond zwarte “duivels” – spirits – worden door de manier waarop deze personages worden neergezet gezien als rechtstreeks gelinkt aan dat koloniaal verkleden (al is dat dus niet zo) en liggen gevoelig. Je als wit persoon zwart schminken om een zwarte uit te beelden wordt gezien als heel beledigend. En nu is er dus Trudeau die zich verkleed heeft als een exotische sprookjesfiguur uit Duizend-en-één-Nacht en daarom door de goegemeente wordt uitgespuwd. Zijn “brownface” van twintig jaar geleden is nu een grove belediging. Gelukkig bestaan er geen groene mensen, anders had Lord of the Rings er zonder goblins en orken helemaal anders uitgezien. Winnetou en Old Shatterhand zouden in de wereld van vandaag geen vrienden meer kunnen en zelfs mogen zijn…
Behalve zwarten, indianen en “anderen” algemeen, hebben ook heksen historisch gezien afgezien. Duizenden vrouwen en mannen eindigden op de brandstapel. Je zou dus kunnen denken dat het clichébeeld van de heks een gevoelig thema is in heksenkringen, maar de enigen die eisen dat Sabrina van het scherm verdwijnt, zijn extreme christenen… Gelukkig zijn heksen slimmer. Toen de stad Lier twintig jaar geleden als thema voor haar Jaarfeest “Heksen en demonen” koos, met het clichébeeld van de kakelende oude heks, inclusief haakneus met wrat en uiteraard volledig in het zwart met punthoed, herkenden wij onszelf daar als moderne heksen niet meteen in. In plaats van ons op te sluiten in ons eigen gelijk en kwaad op straat te gaan roepen, gingen we praten met het stadsbestuur. Het Jaarfeest ging gewoon door, met hetzelfde thema, maar binnen het feestprogramma organiseerden we met de steun van de stad een (H)expo rond moderne hekserij en Lita Lier, een groot open ritueel waar honderden nieuwsgierige mensen konden kennismaken met wat hekserij nu écht is. We kregen bezoek van nonnetjes die tot de conclusie kwamen dat we eigenlijk allemaal met hetzelfde bezig zijn. We staken samen met de scouts een groot vreugdevuur aan. En in plaats van loopgraven en getrokken messen creëerden we wederzijds respect, begrip en tolerantie. De negatieve perceptie maakte plaats voor een positieve vibe. Iets waar onze verdeelde wereld wel meer van kan gebruiken.
Het gebruik van etnische kledij, juwelen, enz. … wordt tegenwoordig echter gezien als “cultural appropriation”. Enkel native americans zouden bijvoorbeeld gekleurde veren en parels mogen gebruiken als modeaccessoire omdat dat zowiezo bij hun cultuur hoort. Je verkleden als indiaan is ondertussen helemaal not done … Deze week stonden de sociale media weer in vuur en vlam omdat de Canadese premier Justin Trudeau het tijdens zijn studentenjaren had gewaagd om zich te verkleden als Aladin en daarbij zijn gezicht bruin had geschminkt. Dat zwarte mensen het pijnlijk vinden als ze herinnerd worden aan een verleden van slavernij, dat kan ik best begrijpen. Amerikanen zijn erg gevoelig voor wat zij “blackface” noemen. Zelfs folkloristische gebruiken als Zwarte Piet, die eigenlijk gegroeid zijn uit oeroude heidense tradities rond zwarte “duivels” – spirits – worden door de manier waarop deze personages worden neergezet gezien als rechtstreeks gelinkt aan dat koloniaal verkleden (al is dat dus niet zo) en liggen gevoelig. Je als wit persoon zwart schminken om een zwarte uit te beelden wordt gezien als heel beledigend. En nu is er dus Trudeau die zich verkleed heeft als een exotische sprookjesfiguur uit Duizend-en-één-Nacht en daarom door de goegemeente wordt uitgespuwd. Zijn “brownface” van twintig jaar geleden is nu een grove belediging. Gelukkig bestaan er geen groene mensen, anders had Lord of the Rings er zonder goblins en orken helemaal anders uitgezien. Winnetou en Old Shatterhand zouden in de wereld van vandaag geen vrienden meer kunnen en zelfs mogen zijn…
Behalve zwarten, indianen en “anderen” algemeen, hebben ook heksen historisch gezien afgezien. Duizenden vrouwen en mannen eindigden op de brandstapel. Je zou dus kunnen denken dat het clichébeeld van de heks een gevoelig thema is in heksenkringen, maar de enigen die eisen dat Sabrina van het scherm verdwijnt, zijn extreme christenen… Gelukkig zijn heksen slimmer. Toen de stad Lier twintig jaar geleden als thema voor haar Jaarfeest “Heksen en demonen” koos, met het clichébeeld van de kakelende oude heks, inclusief haakneus met wrat en uiteraard volledig in het zwart met punthoed, herkenden wij onszelf daar als moderne heksen niet meteen in. In plaats van ons op te sluiten in ons eigen gelijk en kwaad op straat te gaan roepen, gingen we praten met het stadsbestuur. Het Jaarfeest ging gewoon door, met hetzelfde thema, maar binnen het feestprogramma organiseerden we met de steun van de stad een (H)expo rond moderne hekserij en Lita Lier, een groot open ritueel waar honderden nieuwsgierige mensen konden kennismaken met wat hekserij nu écht is. We kregen bezoek van nonnetjes die tot de conclusie kwamen dat we eigenlijk allemaal met hetzelfde bezig zijn. We staken samen met de scouts een groot vreugdevuur aan. En in plaats van loopgraven en getrokken messen creëerden we wederzijds respect, begrip en tolerantie. De negatieve perceptie maakte plaats voor een positieve vibe. Iets waar onze verdeelde wereld wel meer van kan gebruiken.
Reacties