Dia de los Muertos

-

Samhain is één van de grote Keltische jaarfeesten die wij vieren. Deze periode was voor de Kelten en veel andere voorchristelijke volkeren langs onze kant van de wereld  een belangrijk moment in het jaar. We zitten immers op een scharniermoment tussen de zomer en de winter, de periode waarin het donker en kouder werd, de oogst binnen moest zijn om de donkere winter die eraan kwam te overleven en iedereen liever rond een vuur ging zitten met familie en vrienden. 

De Kelten – en wij met hen - geloofden ook dat tijdens die scharniermomenten tussen zomer en winter – Beltain en Samhain - de grens tussen onze wereld en die van de spirits vervaagde. De sluiers tussen de werelden zijn dunner en het is gemakkelijker om naar de anderwereld te reizen. Met Samhain ligt de focus op de dodenwereld en het is alsof de poort naar de wereld van de doden bij wijze van spreken op een kier wordt gezet. We maken in de periode rond Samhain dan ook graag contact met onze overledenen. Het is overigens geen toeval dat het op 1 november Allerheiligen is en op 2 november  Allerzielen. Samhain is één van de pre-christelijke feesten die door de katholieke kerk zijn gerecupereerd.

Dia de Los Muertos

Dit jaar vieren we Samhain net iets anders. We gaan een beetje buiten onze Keltische traditie kijken en vieren onze voorouders in de traditie van Dia De Los Muertos. Als je ooit de animatiefilm Coco gezien hebt, dan weet je waar ik het over heb.

In Mexico wordt op 1 en 2 november – Allerheiligen en Allerzielen – Dia De Los Muertos gevierd, een beetje een combinatie van precolumbiaanse en katholieke tradities. Er wordt gezegd dat op 1 november de zielen van kinderen terugkeren naar de aarde en die van grote mensen op 2 november. 

De Azteken, de Maya’s en nog andere precolombiaanse volkeren deden aan voorouderverering. Ze bewaarden de schedels van hun voorouders en tijdens speciale rituelen tijdens de maand augustus werden die bovengehaald als symbool voor dood en wedergeboorte. Daar komt ook de traditie vandaan van de suikerschedels die je in deze periode overal in Mexico kan kopen. Toen de Spanjaarden Amerika en dus ook Mexico onder de voet liepen, werden de vieringen verplaatst naar de huidige data en geassimileerd met het christendom.

 

Photo by Brian Wegman 🎃 on Unsplash


La Catrina

De festiviteiten van de Azteken en de Maya’s werden overzien door de godin Mictecacihuatl, de ‘Vrouwe van de Doden’. Die noemen we nu La Catrina. 

La Catrina ziet er uit als een modieus skelet uit het begin van de twintigste eeuw. Hoe ze eruit ziet is – pour la petite histoire – gebaseerd op een ets uit 1913 van de Mexicaanse illustrator José Guadalupe Posada. Hij wilde een humoristische satire maken op de vrouwen uit de elite onder de Mexicaanse dictatuur van Porfirio Díaz. La Catrina was één van Posada’s zogenaamde “calaveras”, een serie van humoristische afbeeldingen van personen uit die tijd afgebeeld als skeletten. Haar naam kwam van het Spaanse woord catrin, elegant, in de vrouwelijke vorm catrina. Posada tekende een skelet met een sierlijke, sjieke hoed om te tonen dat de dood iedereen komt halen, zonder onderscheid van rang en stand, en dat ook de rijken der aarde, ondanks hun pretentieuze ideeën over hoe belangrijk zij wel waren, daar niet aan konden ontsnappen. Een beetje de morbide versie van onze uitspraak dat ook de koning gewoon naar toilet gaat zoals iedereen :-).


Ofrenda’s

Veel families bouwen thuis een voorouderaltaar ter nagedachtenis aan de overledenen van de familie, maar je vindt ze even goed in scholen, bedrijven, ziekenhuizen, openbare gebouwen, enz. … En tijdens ons Samhain ritueel hebben wij ook een ofrenda gebouwd en daar spulletjes voor de overledenen die we hadden uitgenodigd op gezet. We hebben dat niet zomaar gedaan. Een ofrenda nodigt de zielen van de doden uit om op deze speciale dagen terug naar onze wereld te komen om hun geliefden, collega’s, enz. … te komen bezoeken en mee te komen vieren.


Een ofrenda bestaat meestal uit drie niveau’s die de hemel, de aarde en de onderwereld symboliseren, maar je vindt er ook met tot zeven niveau’s. Het bovenste niveau laat zien wie er met deze ofrenda wordt uitgenodigd. Hier vind je meestal poppetjes en foto's van de overledene, samen met beelden en afbeeldingen van de Maagd Maria en verschillende heiligen. 

Het tweede niveau wordt gebruikt om de doden aan te moedigen zich welkom en op hun gemak te voelen, zoals voorwerpen die belangrijk waren voor de overledene of hun favoriete eten en drinken. Denk bijvoorbeeld aan speelgoed en snoep in het geval van kinderen. Ook zout en lekkere hapjes, zoet brood (pan dulce), en het typische pan de muerto brood. Voor volwassenen staan er glaasjes met hun lievelingsalcohol zoals tequila of mezcal (in ons geval waarschijnijk eerder een goeie single malt whiskey of gin :-)).

Op de onderste laag staan kaarsen, een teil met water, handdoeken en zeep. De zielen van de doden die aankomen bij het altaar kunnen zich hier opfrissen alvorens mee te komen vieren. Hier staat ook copal-wierook die boze spirits afweert.


Alles samen staan de drie niveau’s voor de vier elementen. Er staat altijd een kan of een glas water zodat de geesten hun dorst kunnen lessen. Papieren vlaggetjes, de traditionele papel picado, staan voor de wind en het element lucht. Het zout en het voedsel op de ofrenda, en meer bepaald het brood, staat voor aarde en kaarsen voor vuur. Kaarsen worden dikwijls in de vorm van een kruis gezet om de vier windrichtingen voor te stellen, als een soort van kompas, zodat de geesten hun weg kunnen vinden. Helemaal in lijn met de functie van de ofrenda om de levenden en de geestenwereld samen te brengen.

Op alle drie niveau’s vind je een overdaad aan suikerschedeltjes (calaveras) en oranje bloemen. Bloemen zijn sowieso belangrijk op dit feest omdat ze staan voor de vergankelijkheid van het leven. Maar de bloemen die het meest worden gebruikt bij Dia De Los Muertes zijn goudsbloemen. De Mexicanen noemen ze cempasúchil, een verbastering uit het Nahuatl, de taal van de de Nahua, de oorspronkelijke bewoners van het huidige Mexico, die ook door de Tolteken en Azteken werd gesproken. Ze zijn dus één van die precolombiaanse tradities waar ik het eerder over had. De legende zegt dat de goudsbloem  of cempasúchil aan de Nahua geschonken werd door hun zonnegod Tonatiuh, zodat ze hun doden konden eren. 

In de periode rond Dia De Los Muertes gaan de mensen naar het kerkhof om de graven van hun overledenen proper te maken en te versieren. Overal worden oranje goudsbloemen en goudsbloemblaadjes gestrooid om de doden de weg te wijzen naar de ofrenda’s die voor hen worden opgetrokken en waar voedsel voor hen wordt klaargezet. De bloemblaadjes van de goudsbloem zouden ook zuiverend zijn. Op grond voor een ofrenda wordt ook dikwijls een kruis van bloemblaadjes gestrooid zodat de zielen die op bezoek komen gezuiverd worden van schuldgevoelens (en zonden, dat is de christelijke kant van het verhaal) als ze voor de ofrenda staan en op het kruis stappen.

Misschien is het toeval maar ook bij ons zijn het ook gele bloemen die we associeren met het kerkhof. Het zijn natuurlijk geen goudsbloemen maar gele chrysanten, typische herfstbloeiers.

Voedsel voor de doden

Niet alleen op de ofrenda’s, ook op het kerkhof zelf wordt voedsel en drank voor de overledenen geofferd.  Tijdens deze twee dagen worden de graven druk bezocht om herenigd te worden met de geesten van de overledenen en wordt er gezongen en gegeten et de spirits van de doden. Het voedsel dat voor de doden is voorzien wordt niet opgegeten: men gaat er van uit dat het voedsel geen voedingswaarde meer heeft omdat de zielen van de doden de ziel van het voedsel hebben opgegeten. 


Bronnen:




Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

De heksenrunen

-
Afbeelding
Als we het over de heksenrunen hebben, dan gaat het niet om de klassieke runen maar om een set van acht, tien of dertien runenstenen met verschillende symbolen, die meestal gebruikt worden voor divinatie. Het aantal stenen varieert afhankelijk van de bron, maar het principe blijft gelijk. Waar ze precies vandaan komen is niet gekend, maar dat het geen oeroud systeem is zoals de klassieke runen staat wel vast. Ze hebben helemaal niks te maken met de klassieke runen. De symbolen in kewstie zijn simpele en gemakkelijk herkenbare tekeningetjes, ook voor mensen die helemaal niks met hekserij te maken hebben. Je hoeft dus geen zware occulte opleiding gehad te hebben om ze te kunnen gebruiken. Dat is immers heel gemakkelijk. Waar staan de heksenrunen voor? Afhankelijk van de bron bestaan de heksenrunen uit acht, tien of dertien stenen, gekoppeld aan de acht jaarfeesten of de dertien manen in een jaar (wat het meteen ook mogelijk maakt om indicaties van tijd in een legging te krijgen)...
Meer lezen

Zuiverende eitjes: egg cleansing

-
Afbeelding
Veel van de tools of the trade van een heks zijn alledaagse dingen die je in je huis, tuin en keuken vindt. Eén van die dingen zijn eieren en is er een beter seizoen om met eieren te werken in je magische praktijk dan de lente? Eieren zijn van zichzelf al krachtige symbolen voor vruchtbaarheid en leven in het algemeen. Met een ei kan je dus vanalles doen, maar één van de traditionele gebruiken is een spirituele zuivering om negatieve energie en ongeluk te doen verdwijnen, niet alleen in de lente maar het hele jaar door. Een spirituele zuivering is dus het weghalen en doen verdwijnen van negatieve of niet juist aanvoelende energie uit je aura. Net zoals modder aan je schoenen blijft plakken, nemen we tijdens de dag overal energie in ons aura op. Dat hoeft niet problematisch te zijn, maar soms voelt die energie niet goed en maakt ze ons moe en zwaar. Dat betekent niet dat al die negatieve energie met opzet op ons pad is gegooid, al kan dat in zeldzame gevallen wel het geval zijn. Me...
Meer lezen

De numerologie van je heksennaam

-
Afbeelding
Bij het oprommelen van de bibliotheek valt mijn oog op “Hekserij zonder geheimen” van Raymond Buckland. Als ik het boek  open op een willekeurige pagina valt mijn oog op een stukje over het kiezen van een heksennaam. Dark Vivian :-) Als je een naam hebt gevonden waar je je toe aangetrokken voelt, is het volgens Buckland belangrijk om eerst na te kijken of dat wel de juiste naam voor je is, ook al heb je het gevoel dat hij perfect je persoonlijkheid vertaalt. Dat doe je met numerologie. Eén van de redenen waarom je een heksennaam zou kiezen, is niet alleen maar omwille van geheimdoenerij – iets dat jammer genoeg soms nog altijd nodig is omdat hekserij nog altijd met een scheef oog wordt bekeken – of omwille van de nieuwe start die je als persoon neemt op het moment dat je je heksennaam aanneemt, maar ook omdat de naam in perfect evenwicht moet zijn met wie je echt bent. Niet vergeten dat een  naam macht in zich draagt en dan wil je misschien toch best die naam die het ...
Meer lezen