De Vrouwe van het Labyrinth
Werken met een labyrinth, het stond al een hele tijd op mijn heksenbucketlist, en nu we met de hele Hagazussa coven in Zweden zitten en labyrinthen ook iets typisch Zweeds zijn, kon ik niet anders dan dit op de planning zetten deze vakantie :-). We zitten hier aan de oever van het Vänermeer, met een privéstrand. Plek zat dus om een eigen labyrinth te leggen.
De laatste jaren is er opnieuw veel interesse voor labyrinthen en zeker voor de spirituele kant van een labyrinth. Een labyrinth is niet hetzelfde als een doolhof, al worden ze allebei wel door elkaar gehaald. Een doolhof is meestal gemaakt van heggen en heeft verschillende paadjes waarvan er veel doodlopen. De naam zegt het al: in een doolhof dool je rond en zoek je een uitweg. Dit soort labyrinth dient puur voor het entertainment van de mensen die er met plezier in “verdwalen”.
Een echt labyrinth heeft echter maar één weg die de volledige oppervlakte van het labyrinth inneemt en naar het midden leidt, zonder zijpaden of doodlopende stukken. Het is een universeel symbool voor heelheid, geboorte en transformatie dat al duizenden jaren overal in de wereld wordt gebruikt. Het labyrinth is inderdaad één van de krachtigste symbolen die ons uit de oudheid werden overgeleverd.
De oorsprong van het labyrinth vinden we in de bronstijd – van circa 3000 tot 800 voor Christus – in de streken rond de Middellandse zee. Er zijn voorbeelden uit het oude Griekenland en Kreta die dateren van ongeveer 1200 voor Christus, maar je vond ze ook in India en Afghanistan. Later vonden ze hun weg naar de rest van de wereld en ook naar Scandinavië. Alleen in China en donker Afrika ten zuiden van de Sahara lijken ze niet voor te komen.
In Scandinavië zijn vooral te vinden langs de kustlijn tussen Zweden en Finland. Nu we met zo goed als de hele coven in Zweden zijn, en aan het grootste meer van Scandinavië, is het dus wel toepasselijk om die labyrinthen eens onder de loep te leggen en er ons eigen exemplaar aan toe te voegen. Een mooi voorbeeld zagen we toen we een bezoekje brachten aan Ekehagen, een soort van Zweeds Bokrijk maar dan prehistorisch. Bij de ingang van het park ligt een klein maar prachtig labyrinth. (https://www.ekehagen.se/ - http://www.megalithicroutes.eu/en/members/ekehagen-forntidsby)
De meeste van die Scandinaafse labyrinthen zijn redelijk jong. Een 20 à 30-tal dateert uit het vikingtijdperk, rond het jaar 1.000 (dus na de komst van het Christendom!). De rest werd pas later gebouwd, zelfs tot in de 20ste eeuw. Er zijn waarschijnlijk wel labyrinthen die ouder zijn dan de vikingen, maar het is moeilijk om dat te bewijzen. Ze zijn immers gemaakt van steen of turf en steen kan je niet koolstofdateren.
De oudste van die labyrinthen waarvan vermoed wordt dat ze ouder zijn dan het jaar 1000 bevinden zich op kleine heuveltjes, met hun ingang in het westen. In Zweden staan sommige van die oude labyrinthen in de hof rond de kerk, wat er op wijst dat de kerk bewust in de buurt van het labyrinth in kwestie werd gebouwd, zoals gewoonlijk om de oude heidense gebruiken te verchristelijken. In sommige gevallen werd het labyrinth gewoon vernield, maar de plaatsnamen blijven soms toch nog steeds naar deze oude plekken verwijzen ...
De meest recente labyrinthen bevinden zich aan de kust en liggen niet zo ver van elkaar. De (vermoedelijk) oudste liggen meer in het binnenland en op geïsoleerde plekken. In Zweden liggen ze meer naar het binnenland, in Finland en Estland meer aan de zee. De labyrinthen in Estland werden waarschijnlijk gebouwd door Zweedse vissers en boeren die de Estse eilanden koloniseerden. Ze zijn dus een typisch Zweeds fenomeen.
Labyrinthen gaan gepaard met mythen en legenden. Ze hebben een ritueel doel: tot de dag van vandaag gelooft men dat het lopen van een labyrinth op de juiste manier zorgt voor voorspoed en bescherming, heling en magische steun. Nog een reden om ons eigen exemplaar te leggen en te lopen. :-) De Scandinavische vissers gebruikten ze om er het weer mee te controleren en een goede vangst te verzekeren, en voor bescherming tegen de gevaren van de zee. Dat is ook de reden waarom je ze overal aan de kustlijn vindt.
De Scandinaafse labyrinthen zouden in oude tijden ook een link hebben gehad met vruchtbaarheid. Er zijn tal van Zweedse en Finse verhalen en spelletjes die het hebben over het meisje in het midden van het labyrinth en de jongens die het labyrinth moeten overwinnen om haar te bevrijden. Ondertussen is het gebruik zo goed als verdwenen, maar oude mensen herinneren zich nog hoe in de zomer labyrinthen werden gemaakt van turf. Het mooiste meisje van het dorp ging in het midden staan en de jongens moesten haar zo snel mogelijk proberen te bereiken. Soms waren er twee ingangen in het labyrinth en de jongen die het eerst bij het meisje was, “kreeg” het meisje en mocht met haar dansen.
Dat oude folkloristische gebruik zou teruggaan op een veel oudere traditie, waarbij het meisje in het labyrinth eigenlijk de zon zou zijn, die bevrijd wordt door de Heer van de Winter te verslaan. Niet vergeten dat in de meeste noordelijke culturen de zon vrouwelijk was, denk maar aan Sunna! De meest simpele vorm van een labyrinth – gewoon een spiraal met maar één weg – is in Scandinavië ook een symbool voor de zon. Het is waarschijnlijk toeval, maar het is meteen ook de vorm van die typische kaneelbroodjes die je overal in Zweden kan krijgen :-).
Het is interessant om te weten dat dit over het algemeen wordt gezien als een symbool voor de Kracht van de kosmos en van het leven, de cycli van de tijd en van de natuur, leven en dood en wedergeboorte, spirituele groei & evolutie, het zogenaamde Pad, de dynamiek van alles dat bestaat … Het wordt ook gezien als een doorgang naar iets anders. Je kan het overigens terugvinden boven of naast deuren en doorgangen, als een symbool van bescherming. Misschien is dat de reden dat dit teken op de grote staande steen staat die in de Anderwereld in het midden van het kruispunt tussen de werelden staat?
Een labyrinth heeft in zijn simpelste vorm maar één pad dat uiteindelijk naar een centraal doel leidt. Wat je in het midden van het labyrinth vindt, kan verschillen van cultuur tot cultuur maar het gaat bijna altijd om het pad naar spirituele verlichting. Denk maar aan het wereldberoemde labyrinth in de kathedraal van Chartres. Zo’n labyrinth in een kerk of kathedraal wandelen zou een symbolische versie zijn van een lange pelgrimstocht.
Het labyrint lopen leert ons om te vertragen, om naar het pad te kijken eerder dan naar het doel. Als we het kronkelende pad doelbewust stappen in plaats van direct snel snel naar het midden te lopen, dan gaan we als vanzelf reflecteren over onszelf en ons eigen pad. Naarmate we dichter en dichter bij het centrum van het labyrinth komen, pellen we als het ware laagje per laagje onze spirituele lethargie weg om stil te staan in het midden en na een moment van bezinning en meditatie helemaal herbrond terug naar onszelf te keren.
Dat hoeft overigens niet persé met een lifesize versie. Je vindt labyrinthen ook terug in het klein, op het formaat van een blad papier bijvoorbeeld. Zo’n vingerlabyrinth “loop” je met je vingers en je bereikt er hetzelfde mee als met een groot labyrinth. Je vindt het patroon van het labyrinth ook gekerfd of geschilderd op kleine platte stenen. Die dienen als hulpmiddel om in trance te raken. Door het patroon met je ogen en je vingers te volgen, telkens in en uit, heen en weer, terwijl je ritmisch neuriet of de naam van een godheid keer op keer chant geraak je vanzelf weg. Volgens de traditie mogen labyrinthstenen enkel overdag of ’s nachts worden gebruikt: de stenen die gebruikt worden om in helder daglicht te gebruiken worden slangenstenen of zonnestenen genoemd. Er zijn echter ook maanstenen. Die worden ’s avonds gemaakt en enkel gebruikt bij het licht van de volle maan. Die mogen het daglicht nooit zien. Beide soorten stenen worden bewaard in een zachte doek tot ze worden gebruikt, net als alle andere magische tools.
Terug naar ons labyrinth in Ekenäs. Aan de rand van het meer vond ik een geschikte plek voor het labyrinth en stenen à gogo om het te leggen. De Zweedse labyrinthen zijn bijna allemaal in stenen gelegd. Ik zocht geschikte stenen bij elkaar en begon met het midden van het labyrinth, en gedurende een paar dagen legde ik telkens een stukje van het labyrinth verder. Het was verschrikkelijk warm, maar eigenlijk was het best prettig om te doen: enkel het ruisen van de wind in de bomen en het gezoem van de insecten en mijn eigen gedachten. Hamamelis kwam een stukje van het labyrinth mee leggen, en Verelna en Elenor deden ook hun duit in het zakje om het afgewerkt te krijgen. Het resultaat mocht er zijn.
Elk van ons had een steen met een boodschap in het midden van het labyrinth gelegd. Terwijl ik het labyrinth aan het leggen was, kwamen die boodschappen bovendrijven, genre “De zon zit in je hart. Jij beslist of ze schijnt of niet.” Die kwamen duidelijk niet van mij :-). Ik legde ze allemaal in het hart van het labyrinth.
Ieder van ons kon het labyrinth lopen wanneer hij of zij dat wou, en er een boodschap uithalen, als antwoord op een specifieke vraag of gewoon als algemene boodschap. Ik haalde er “Energie!” uit :-), letterlijk en als boodschap. Toepasselijk :-).
Bryd legt een kruis en 4 startstenen. Elk van ons zoekt geschikte stenen in de buurt en legt die aan. Dat gebeurt op eigen tempo, wanneer je er zin in hebt. We zijn hier veertien dagen, tijd genoeg om met ons allen het labyrinth te leggen. De bedoeling is wel dat we tijdens het leggen van het labyrinth volledig gefocust zijn op wat we doen.
We plannen wel een dag waarop het labyrinth zeker klaar moet zijn. Op die dag is het ook de bedoeling dat elk van ons een eigen steen in het midden van het labyrinth heeft gelegd.
Wat is de bedoeling? Elk van ons zoekt een mooie steen die gemakkelijk in een broekzak past of die handig is om mee te nemen. Op die steen schrijven we een boodschap die we hebben ontvangen of die we willen meegeven. We leggen de steen met de boodschap naar de onderkant in het midden van het labyrinth.
Op de dag dat het labyrinth klaar is en alle stenen in het centrum liggen, lopen we elk het labyrinth. Opnieuw: op ons eigen tempo, wanneer we er klaar voor zijn, wanneer we willen. Er staat geen uur op. We focussen ons op iets waar we mee worstelen of waar we hulp bij kunnen gebruiken. Naarmate we dichter bij het midden van het labyrinth komen, keren we helemaal naar het midden van onszelf.
In het midden van de cirkel nemen we de tijd om contact te maken met de zon. Ook hier staat geen uur op, je doet het helemaal zoals het voor jou goed aanvoelt. Dan raap je één van de stenen in het midden van de cirkel op. Neem de steen die tot jou spreekt. De boodschap op de achterzijde is speciaal voor jou bedoeld.
Loop dan traag de weg terug naar buiten het labyrinth.
Bronnen:
Een echt labyrinth heeft echter maar één weg die de volledige oppervlakte van het labyrinth inneemt en naar het midden leidt, zonder zijpaden of doodlopende stukken. Het is een universeel symbool voor heelheid, geboorte en transformatie dat al duizenden jaren overal in de wereld wordt gebruikt. Het labyrinth is inderdaad één van de krachtigste symbolen die ons uit de oudheid werden overgeleverd.
De oorsprong van het labyrinth vinden we in de bronstijd – van circa 3000 tot 800 voor Christus – in de streken rond de Middellandse zee. Er zijn voorbeelden uit het oude Griekenland en Kreta die dateren van ongeveer 1200 voor Christus, maar je vond ze ook in India en Afghanistan. Later vonden ze hun weg naar de rest van de wereld en ook naar Scandinavië. Alleen in China en donker Afrika ten zuiden van de Sahara lijken ze niet voor te komen.
In Scandinavië zijn vooral te vinden langs de kustlijn tussen Zweden en Finland. Nu we met zo goed als de hele coven in Zweden zijn, en aan het grootste meer van Scandinavië, is het dus wel toepasselijk om die labyrinthen eens onder de loep te leggen en er ons eigen exemplaar aan toe te voegen. Een mooi voorbeeld zagen we toen we een bezoekje brachten aan Ekehagen, een soort van Zweeds Bokrijk maar dan prehistorisch. Bij de ingang van het park ligt een klein maar prachtig labyrinth. (https://www.ekehagen.se/ - http://www.megalithicroutes.eu/en/members/ekehagen-forntidsby)
De meeste van die Scandinaafse labyrinthen zijn redelijk jong. Een 20 à 30-tal dateert uit het vikingtijdperk, rond het jaar 1.000 (dus na de komst van het Christendom!). De rest werd pas later gebouwd, zelfs tot in de 20ste eeuw. Er zijn waarschijnlijk wel labyrinthen die ouder zijn dan de vikingen, maar het is moeilijk om dat te bewijzen. Ze zijn immers gemaakt van steen of turf en steen kan je niet koolstofdateren.
 |
| Labyrinthen in Scandinavië (John Kraft) |
De oudste van die labyrinthen waarvan vermoed wordt dat ze ouder zijn dan het jaar 1000 bevinden zich op kleine heuveltjes, met hun ingang in het westen. In Zweden staan sommige van die oude labyrinthen in de hof rond de kerk, wat er op wijst dat de kerk bewust in de buurt van het labyrinth in kwestie werd gebouwd, zoals gewoonlijk om de oude heidense gebruiken te verchristelijken. In sommige gevallen werd het labyrinth gewoon vernield, maar de plaatsnamen blijven soms toch nog steeds naar deze oude plekken verwijzen ...
De meest recente labyrinthen bevinden zich aan de kust en liggen niet zo ver van elkaar. De (vermoedelijk) oudste liggen meer in het binnenland en op geïsoleerde plekken. In Zweden liggen ze meer naar het binnenland, in Finland en Estland meer aan de zee. De labyrinthen in Estland werden waarschijnlijk gebouwd door Zweedse vissers en boeren die de Estse eilanden koloniseerden. Ze zijn dus een typisch Zweeds fenomeen.
Labyrinthen gaan gepaard met mythen en legenden. Ze hebben een ritueel doel: tot de dag van vandaag gelooft men dat het lopen van een labyrinth op de juiste manier zorgt voor voorspoed en bescherming, heling en magische steun. Nog een reden om ons eigen exemplaar te leggen en te lopen. :-) De Scandinavische vissers gebruikten ze om er het weer mee te controleren en een goede vangst te verzekeren, en voor bescherming tegen de gevaren van de zee. Dat is ook de reden waarom je ze overal aan de kustlijn vindt.
De Scandinaafse labyrinthen zouden in oude tijden ook een link hebben gehad met vruchtbaarheid. Er zijn tal van Zweedse en Finse verhalen en spelletjes die het hebben over het meisje in het midden van het labyrinth en de jongens die het labyrinth moeten overwinnen om haar te bevrijden. Ondertussen is het gebruik zo goed als verdwenen, maar oude mensen herinneren zich nog hoe in de zomer labyrinthen werden gemaakt van turf. Het mooiste meisje van het dorp ging in het midden staan en de jongens moesten haar zo snel mogelijk proberen te bereiken. Soms waren er twee ingangen in het labyrinth en de jongen die het eerst bij het meisje was, “kreeg” het meisje en mocht met haar dansen.
Dat oude folkloristische gebruik zou teruggaan op een veel oudere traditie, waarbij het meisje in het labyrinth eigenlijk de zon zou zijn, die bevrijd wordt door de Heer van de Winter te verslaan. Niet vergeten dat in de meeste noordelijke culturen de zon vrouwelijk was, denk maar aan Sunna! De meest simpele vorm van een labyrinth – gewoon een spiraal met maar één weg – is in Scandinavië ook een symbool voor de zon. Het is waarschijnlijk toeval, maar het is meteen ook de vorm van die typische kaneelbroodjes die je overal in Zweden kan krijgen :-).
Het is interessant om te weten dat dit over het algemeen wordt gezien als een symbool voor de Kracht van de kosmos en van het leven, de cycli van de tijd en van de natuur, leven en dood en wedergeboorte, spirituele groei & evolutie, het zogenaamde Pad, de dynamiek van alles dat bestaat … Het wordt ook gezien als een doorgang naar iets anders. Je kan het overigens terugvinden boven of naast deuren en doorgangen, als een symbool van bescherming. Misschien is dat de reden dat dit teken op de grote staande steen staat die in de Anderwereld in het midden van het kruispunt tussen de werelden staat?
Een labyrinth heeft in zijn simpelste vorm maar één pad dat uiteindelijk naar een centraal doel leidt. Wat je in het midden van het labyrinth vindt, kan verschillen van cultuur tot cultuur maar het gaat bijna altijd om het pad naar spirituele verlichting. Denk maar aan het wereldberoemde labyrinth in de kathedraal van Chartres. Zo’n labyrinth in een kerk of kathedraal wandelen zou een symbolische versie zijn van een lange pelgrimstocht.
Het labyrint lopen leert ons om te vertragen, om naar het pad te kijken eerder dan naar het doel. Als we het kronkelende pad doelbewust stappen in plaats van direct snel snel naar het midden te lopen, dan gaan we als vanzelf reflecteren over onszelf en ons eigen pad. Naarmate we dichter en dichter bij het centrum van het labyrinth komen, pellen we als het ware laagje per laagje onze spirituele lethargie weg om stil te staan in het midden en na een moment van bezinning en meditatie helemaal herbrond terug naar onszelf te keren.
Dat hoeft overigens niet persé met een lifesize versie. Je vindt labyrinthen ook terug in het klein, op het formaat van een blad papier bijvoorbeeld. Zo’n vingerlabyrinth “loop” je met je vingers en je bereikt er hetzelfde mee als met een groot labyrinth. Je vindt het patroon van het labyrinth ook gekerfd of geschilderd op kleine platte stenen. Die dienen als hulpmiddel om in trance te raken. Door het patroon met je ogen en je vingers te volgen, telkens in en uit, heen en weer, terwijl je ritmisch neuriet of de naam van een godheid keer op keer chant geraak je vanzelf weg. Volgens de traditie mogen labyrinthstenen enkel overdag of ’s nachts worden gebruikt: de stenen die gebruikt worden om in helder daglicht te gebruiken worden slangenstenen of zonnestenen genoemd. Er zijn echter ook maanstenen. Die worden ’s avonds gemaakt en enkel gebruikt bij het licht van de volle maan. Die mogen het daglicht nooit zien. Beide soorten stenen worden bewaard in een zachte doek tot ze worden gebruikt, net als alle andere magische tools.
Terug naar ons labyrinth in Ekenäs. Aan de rand van het meer vond ik een geschikte plek voor het labyrinth en stenen à gogo om het te leggen. De Zweedse labyrinthen zijn bijna allemaal in stenen gelegd. Ik zocht geschikte stenen bij elkaar en begon met het midden van het labyrinth, en gedurende een paar dagen legde ik telkens een stukje van het labyrinth verder. Het was verschrikkelijk warm, maar eigenlijk was het best prettig om te doen: enkel het ruisen van de wind in de bomen en het gezoem van de insecten en mijn eigen gedachten. Hamamelis kwam een stukje van het labyrinth mee leggen, en Verelna en Elenor deden ook hun duit in het zakje om het afgewerkt te krijgen. Het resultaat mocht er zijn.
Elk van ons had een steen met een boodschap in het midden van het labyrinth gelegd. Terwijl ik het labyrinth aan het leggen was, kwamen die boodschappen bovendrijven, genre “De zon zit in je hart. Jij beslist of ze schijnt of niet.” Die kwamen duidelijk niet van mij :-). Ik legde ze allemaal in het hart van het labyrinth.
Ieder van ons kon het labyrinth lopen wanneer hij of zij dat wou, en er een boodschap uithalen, als antwoord op een specifieke vraag of gewoon als algemene boodschap. Ik haalde er “Energie!” uit :-), letterlijk en als boodschap. Toepasselijk :-).
HET EKENÄS LABYRINTH
We zoeken een geschikte plek langs de rand van het meer, netjes binnen de traditie van de Zweedse kustlabyrinthen.Bryd legt een kruis en 4 startstenen. Elk van ons zoekt geschikte stenen in de buurt en legt die aan. Dat gebeurt op eigen tempo, wanneer je er zin in hebt. We zijn hier veertien dagen, tijd genoeg om met ons allen het labyrinth te leggen. De bedoeling is wel dat we tijdens het leggen van het labyrinth volledig gefocust zijn op wat we doen.
We plannen wel een dag waarop het labyrinth zeker klaar moet zijn. Op die dag is het ook de bedoeling dat elk van ons een eigen steen in het midden van het labyrinth heeft gelegd.
Wat is de bedoeling? Elk van ons zoekt een mooie steen die gemakkelijk in een broekzak past of die handig is om mee te nemen. Op die steen schrijven we een boodschap die we hebben ontvangen of die we willen meegeven. We leggen de steen met de boodschap naar de onderkant in het midden van het labyrinth.
Op de dag dat het labyrinth klaar is en alle stenen in het centrum liggen, lopen we elk het labyrinth. Opnieuw: op ons eigen tempo, wanneer we er klaar voor zijn, wanneer we willen. Er staat geen uur op. We focussen ons op iets waar we mee worstelen of waar we hulp bij kunnen gebruiken. Naarmate we dichter bij het midden van het labyrinth komen, keren we helemaal naar het midden van onszelf.
In het midden van de cirkel nemen we de tijd om contact te maken met de zon. Ook hier staat geen uur op, je doet het helemaal zoals het voor jou goed aanvoelt. Dan raap je één van de stenen in het midden van de cirkel op. Neem de steen die tot jou spreekt. De boodschap op de achterzijde is speciaal voor jou bedoeld.
Loop dan traag de weg terug naar buiten het labyrinth.
Bronnen:
- https://www.wikihow.com/Draw-a-Labyrinth
- https://www.instructables.com/id/Build-a-Backyard-Labyrinth/
- POLSON, Willow. Pagan rituals. Scripts and inspiration for all occasions. New York, Citadel Press, 193 p.
- KVILHAUG, Maria. Freyia Völundarhúsins. Labyrinths and Ritual in Scandinavia. http://freya.theladyofthelabyrinth.com/?page_id=356
- PENNICK, Nigel. Practical magic in the Northern tradition. Londen, The Aquarian Press, 288 p.
- https://labyrinthlocator.com/locate-a-labyrinth?action=locate&country=Sweden&state=
- Specialised Sources & Academic Studies - Nordic Stone Labyrinths. http://www.labyrinthos.net/bibliostonelabs.html
- The historical uses of labyrinths in Scandinavia. https://aminoapps.com/c/pagans-witches/page/blog/the-historical-uses-of-labyrinths-in-scandinavia/Z6nj_D58fBu58lB6gwkJ7RwJj0k8V8Q1M6L
Reacties